Θεωρίες επαγγελματικής ανάπτυξηςΟι άνθρωποι παρουσιάζουν κοινά χαρακτηριστικά προσωπικότητας, κλίσεων, ταλέντων, ενδιαφερόντων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων.
Πολλές θεωρίες της ψυχομετρίας και της συμβουλευτικής επιχειρούν να συνδυάσουν επιμέρους προσωπικότητες, κλίσεις, ταλέντα, προτιμήσεις και ενδιαφέροντα ανθρώπων με διάφορα επαγγέλματα. Επιλεκτικά αναφέρεται εδώ μια από τις πλέον διαδεδομένες και αποδεκτές θεωρίες, αυτή του John Holland, ο οποίος υποστηρίζει ότι υπάρχουν βασικά έξι τύποι προσωπικότητας, που περιβάλλονται αντίστοιχα από ομώνυμα εργασιακά περιβάλλοντα, και συγκεκριμένα: ο πρακτικός, ο ερευνητικός, ο καλλιτεχνικός, ο κοινωνικός, ο επιχειρηματικός και ο οργανωτικός τύπος. Πιο κάτω γίνεται μια σύντομη περιγραφή αυτών των έξι τύπων προσωπικότητας του Holland.
1.Πρακτικός: Στον τύπο αυτό υπάγονται όσοι έχουν μηχανο-λογικές, ηλεκτρολογικές, τεχνικές και χειρωνακτικές ικανότητες, χειρίζονται με επιδεξιότητα εργαλεία και μηχανικά συστήματα και ηλεκτρονικό εξοπλισμό και συνήθως στρέφονται σε τεχνικά επ-αγγέλματα. Το υπερκείμενο εργασιακό περιβάλλον, τους προσανατολίζει σε εργασίες με πρακτικό και συχνά υπαίθριο προσ-ανατολισμό και άμεσα ορατό αποτέλεσμα, καθώς και στην ανάπτυ-ξη παραδοσιακών αξιών που έχουν σχέση με την εξουσία και τις οικονομικές απολαβές. Επιγραμματικά ο πρακτικός τύπος μπορεί να χαρακτηριστεί και ως:
Απόλυτος, Αποτελεσματικός, Δογματικός, Ειλικρινής, Επιδέξιος, Επίμονος, Εσωστρεφής, Ευθύς, Εύρωστος, Πραγματιστής, Πρακτικός, Προσγειωμένος, Ρεαλιστής, Συγκρατημένος, Υλιστής, Φυσιολογικός
2. Ερευνητικός: Στον τύπο αυτό υπάγονται άτομα με αναλυτική, μεθοδική, συγκροτημένη, ευρηματική και δημιουργική σκέψη, καθώς και ιδιαίτερη κλίση στις επιστήμες και στην έρευνα. Το υπερκείμενο εργασιακό περιβάλλον τους οδηγεί σε δραστηριότητες που συνεπάγονται τη συστηματική και δημιουργική έρευνα, την κατανόηση και τον έλεγχο των φυσικών, βιολογικών, κοινωνικών και πολιτιστικών φαινομένων. Επιγραμματικά ο ερευνητικός τύπος μπορεί να χαρακτηριστεί και ως:
Ακριβής, Αναλυτικός, Ανεξάρτητος, Απαισιόδοξος, Δημιουργικός, Διανοούμενος, Επικριτικός, Επιφυλακτικός, Εσωστρεφής, Ευρηματικός, Μετριόφρων, Ορθολογιστής, Περίεργος, Ριζοσπαστικός, Συγκροτημένος, Σύνθετος
3.Καλλιτεχνικός: Στην κατηγορία αυτή υπάγονται όσοι ενδια-φέρονται για καλλιτεχνικά επαγγέλματα και προσανατολίζονται σε ελεύθερες, αφηρημένες και μη συστηματικές δραστηριότητες. Το υπερκείμενο εργασιακό περιβάλλον τους ενθαρρύνει να θεωρούν τους εαυτούς τους αντικομφορμιστές και ανεξάρτητους χαρακτήρες. Είναι πολύπλοκες προσωπικότητες, χωρίς τάξη, συναισθηματικοί, ιδεολόγοι, ευφάνταστοι, παρορμητικοί, ευαίσθητοι. Επιγραμματικά ο καλλιτεχνικός τύπος μπορεί να χαρακτηριστεί και ως:
Ανεξάρτητος, Ανοιχτός, Απροσάρμοστος, Ατίθασος, Αυθεντικός, Αφηρημένος, Διαισθητικός, Εκδηλωτικός, Ευαίσθητος, Ευφάνταστος, Ιδεαλιστής, Καλλιτεχνικός, Μη πρακτικός, Παρορμητικός, Πολύπλοκος, Συναισθηματικός
4.Κοινωνικός: Όσοι υπάγονται στην κατηγορία αυτή είναι κοι-νωνικοί, φιλικοί, συνεργάσιμοι, ευγενείς, υπεύθυνοι. Αναπτύσ-σουν καλές σχέσεις με τρίτους, παρέχουν τη συνδρομή τους σε όσους τη χρειάζονται και οδηγούνται σε δραστηριότητες που συνεπάγονται την πληροφόρηση, την εκπαίδευση, τη θεραπεία ή τη διαφώτιση. Το υπερκείμενο εργασιακό περιβάλλον τους οδηγεί στο να αναπτύσσουν δεξιότητες επικοινωνίας, αλληλεγγύης, κατανόησης και συνεργασίας. Επιγραμματικά ο κοινωνικός τύπος μπορεί να χαρακτηριστεί ως:
Αλληλέγγυος, Γενναιόδωρος, Διακριτικός, Εξυπηρετικός, Ευγενής, Ευχάριστος, Θερμός, Ιδεαλιστής, Κοινωνικός, Πειστικός, Συγκαταβατικός, Συναισθηματικός, Συνεργάσιμος, Υπεύθυνος, Υπομονετικός, Φιλικός
5.Επιχειρηματικός: Στον τύπο αυτό υπάγονται όσοι διαθέτουν ηγετικές ικανότητες, είναι φιλόδοξοι, ριψοκίνδυνοι, κυριαρχικοί, ενεργητικοί, αισιόδοξοι, αποφασιστικοί και δημιουργικοί. Το υπερκείμενο εργασιακό περιβάλλον τους οδηγεί στην ανάπτυξη επιχειρηματολογίας, στην καλλιέργεια μεθόδων πειθούς και διοίκησης προσωπικού, τους κάνει να θεωρούν τους εαυτούς τους δημοφιλείς και με αυτοπεποίθηση, ενώ τους απασχολεί η κοινωνική ιεραρχία και η εξουσία. Επιγραμματικά ο επιχειρηματικός τύπος μπορεί να χαρακτηριστεί και ως:
Αισιόδοξος, Ανήσυχος, Απόλυτος, Αποφασιστικός, Αυταρχικός, Γενναίος, Δημιουργικός, Δραστήριος, Εγωκεντρικός, Ενθουσιώδης, Εξωστρεφής, Επίμονος, Επινοητικός, Πειστικός, Ριψοκίνδυνος, Φιλόδοξος
6.Οργανωτικός: Όσοι υπάγονται στον τύπο αυτό προσανατολίζονται σε δραστηριότητες που χαρακτηρίζονται από τάξη, ακρίβεια οργανωτικότητα και μεθοδικότητα. Το υπερκείμενο εργασιακό περιβάλλον τους οδηγεί σε καθιερωμένες επαναλαμβανόμενες εργασίες που απαιτούν υπολογιστικές, λογιστικές, υπαλληλικές και επιχειρηματικές ικανότητες. Αποδέχονται τις καθιερωμένες αξίες, το συμβατικό τρόπο ζωής και την υφιστάμενη ιεραρχία εξουσίας, είναι αφοσιωμένοι, ευσυνείδητοι και διαθέτουν το αίσθημα της οικονομί-ας. Επιγραμματικά ο οργανωτικός τύπος μπορεί να χαρακτηριστεί και ως:
Ακριβής, Αφοσιωμένος, Διαχειριστικός, Δογματικός, Επιμελής, Εσωστρεφής, Ευπροσάρμοστος, Ευσυνείδητος, Iκανός, Μεθοδικός, Οικονόμος, Οργανωτικός, Πρακτικός, Προσεκτικός, Συμβατικός, Τακτικός
Τα περισσότερα άτομα είναι συνήθως πολυσύνθετοι χαρακτήρες, που εμπεριέχουν χαρακτηριστικά από τους διάφορους τύπους προσωπικότητας με μεγαλύτερη ή μικρότερη αναλογία από τον καθένα. Για την εύρεση της συγγένειας των διάφορων τύπων, ο Holland έχει αναπτύξει διάφορες έννοιες και το γνωστό εξαγωνικό σχήμα συγγένειας των τύπων προσωπικότητας και περιβαλλόντων, η ανάλυση του οποίου βρίσκεται έξω από τα όρια της παρούσας εργασίας. Στη θεωρία του Holland, αλλά και σε άλλες συναφείς επιστημονικές αναλύσεις έχουν στηριχτεί πολυάριθμες πρακτικές εφαρμογές, με τις οποίες διερευνάται η ανθρώπινη προσωπικότητα και επιχειρείται η συσχέτισή της με διάφορα επαγγέλματα και κατ’ επέκταση με συγγενείς σπουδές και εργασιακή εμπειρία.
http://www.horizontes.gr/news/6/6/epilogi.htm
