What Is Brain Drain?
Η "διαρροή εγκεφάλων" είναι επίσης γνωστή ως «η πτήση
του ανθρώπινου κεφαλαίου». Μπορεί απλά να οριστεί ως η μαζική αποδημία
τεχνολογικά ικανών ανθρώπων από μια χώρα σε μιαν άλλη. Η διαρροή
εγκεφάλων μπορεί να έχει πολλές αιτίες, για παράδειγμα, την πολιτική αστάθεια ενός
έθνους, την έλλειψη ευκαιριών, τους κινδύνους βλάβης της υγείας, τις ατομικές
συγκρούσεις κλπ. Η διαρροή εγκεφάλων μπορεί επίσης να ονομαστεί ως «πτήση του ανθρώπινου
κεφαλαίου» επειδή θυμίζει την περίπτωση της
πτήσης κεφαλαίου, στην οποία εμπλέκεται η μαζική μετανάστευση οικονομικού
κεφαλαίου.
Ο όρος ‘διαρροή
εγκεφάλων’ έχει εισαχθεί μέσα από την παρατήρηση της αποδημίας διαφόρων τεχνολόγων,
γιατρών και επιστημόνων από ποικίλες αναπτυσσόμενες χώρες (συμπεριλαμβανομένης
της Ευρώπης) προς περισσότερο αναπτυγμένες χώρες όπως οι Η.Π.Α.. Τώρα, αυτό το φαινόμενο
της διαρροής εγκεφάλων έχει ένα συνδιαλεγόμενο αποτέλεσμα για μια
χώρα στην οποία οι άνθρωποι μεταναστεύουν και η διαρροή εγκεφάλων από ένα έθνος
γίνεται διαρροή κέρδους για μια συγκεκριμένη χώρα. Συνήθως όλες οι αναπτυσσόμενες
χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ινδίας, υποφέρουν
από διαρροή εγκεφάλων και οι αναπτυγμένες χώρες όπως η Η.Π.Α. αποκομίζουν κέρδος
εγκεφάλων από αυτό το φαινόμενο.
Διαρροή
εγκεφάλων από την Ευρώπη
Λίγα χρόνια
πριν, η
Ευρώπη ήταν μία από τις ακραίες πάσχουσες της διαρροής
εγκεφάλων. Στην Ευρώπη
η διαρροή εγκεφάλων συμβαίνει σε δύο στάδια.
Πρώτα ήταν η μετανάστευση των εργαζομένων από την Νοτιοανατολική Ευρώπη και την Ανατολική Ευρώπη προς την Δυτική Ευρώπη.
Άλλο στάδιο της διαρροής εγκεφάλων ήταν η
μετάβαση από τη Δυτική Ευρώπη προς τις ΗΠΑ.
Όμως, αυτός ο κύκλος της μετανάστευσης γίνεται όλο και πιο αργός αυτές
τις μέρες. Για να σταματήσει
η διαρροή εγκεφάλων η κοινότητα της Ευρώπης ξεκίνησε
επίσης μια
διάταξη που ονομάζεται "μπλε
κάρτα" αντίστοιχη της πράσινης κάρτας εγκατάστασης των ΗΠΑ. Στην πραγματικότητα
η ΕΕ γίνεται πολύ πιο υπεύθυνη
για
τους μετανάστες από την Ασία στην
τελευταία δεκαετία, προκειμένου
να αντισταθμιστεί η διαρροή εγκεφάλων. Αλλά την
ίδια στιγμή η ΕΕ ανησυχεί για τις επιπτώσεις του αλλοδαπού πληθυσμού στον πολιτισμό και το περιβάλλον της Ευρώπης,
έτσι ώστε αυτές τις μέρες η ΕΕ υπονοεί
κάποιους αυστηρούς κανόνες για τη ρύθμιση της ροής των
μεταναστών.
Αφρική
Αυτή η ήπειρος έχει υποφέρει σε μέγιστο βαθμό, λόγω της διαρροής εγκεφάλων. Σύμφωνα με μια έρευνα, η Αιθιοπία έχασε το 75% των ειδικευμένων εργαζομένων της κατά τα έτη 1980-1991. Αυτή η μαζική μετανάστευση των ειδικευμένων εργαζομένων, δείχνει εξαιρετικά αρνητικές συνέπειες για την ανάπτυξη της χώρας. Με παρόμοιο τρόπο η Κένυα και η Νιγηρία είναι επίσης μεγάλες πάσχουσες από τη διαρροή εγκεφάλων.
Μέση Ανατολή
Χώρες της Μέσης Ανατολής όπως το Ιράκ, το Ιράν κλπ.
είναι επίσης οι κυριότερες που υφίστανται τα φαινόμενα της διαρροής εγκεφάλων.
Η έλλειψη μερικών βασικών ευκολιών και υπηρεσιών είναι οι λόγοι για τη μαζική
μετανάστευση από αυτές τις περιοχές. Η Δικτατορία, η τρομοκρατία και η ορθόδοξη
στάση είναι βασικά εμπόδια για την ανάπτυξη αυτών των περιοχών.
Ασία
Χώρες όπως
η Κίνα, το Πακιστάν, η Ρωσία και η
Ινδία αντιμετωπίζουν επίσης προβλήματα από τη διαρροή εγκεφάλων. Η
ανεργία, η έκρηξη του πληθυσμού
και το διεφθαρμένο πολιτικό σύστημα
είναι οι βασικοί λόγοι για τη μετανάστευση ειδικευμένων εργαζομένων από την
Ασία. Σε χώρες όπως η Ινδία,
το Πακιστάν, το Μπαγκλαντές κλπ απόφοιτοι πανεπιστημίων, κάτοχοι μεταπτυχιακού
τίτλου, έμπειροι και εξειδικευμένοι επαγγελματίες
δεν αποκτούν αρκετές ευκαιρίες για να
αναπτυχθούν και να επιτύχουν. Έτσι, ακολουθώντας τα όνειρα της
ανάπτυξης οι επαγγελματίες αυτοί αφήνουν την πατρίδα τους
σε αναζήτηση καλύτερου μέλλοντος, με αποτέλεσμα η διαρροή εγκεφάλων να είναι
μια μεγάλη απώλεια για αυτές τις
αναπτυσσόμενες χώρες.
[Διαρροή εγκεφάλων από την Αμερική
Την ίδια εποχή που ενισχύεται η κίνηση των επιστημόνων από αναπτυσσόμενες χώρες της νότιας Ευρώπης, της Ασίας ή της Αφρικής, συνεχίζεται η μετανάστευση τεχνολογικά ικανών στελεχών και από αναπτυγμένες χώρες όπως η Ινδία, η Κίνα, η Βραζιλία, η Ταϊβάν, η Κορέα, προς τις ΗΠΑ, τον Καναδά ή τη Βρετανία. Παρατηρείται, ταυτόχρονα, ένα κίνημα αντίθετης κατεύθυνσης από τις ΗΠΑ προς τις αναπτυγμένες χώρες. Επιστήμονες που έχουν εκπαιδευτεί σε αμερικανικά πανεπιστήμια επιστρέφουν στις χώρες καταγωγής τους, μόλις βρουν εκεί ικανοποιητικές ευκαιρίες απασχόλησης]. (Σε αυτή την κατηγορία επαναπατριζόμενων εκπαιδευμένων ανθρώπων, αναφέρεται το βίντεο της παρούσας ανάρτησης).
What is Brain Gain?
Από την άλλη πλευρά, το "κέρδος εγκεφάλων" είναι
απλώς μια αντίρροπη κατάσταση
προς τη διαρροή εγκεφάλων. Χώρες οι
οποίες δέχονται ειδικευμένους εργαζόμενους είναι οι χώρες που κερδίζουν εγκεφάλους.
Παραδείγματα περιλαμβάνουν τις ΗΠΑ, τον Καναδά και το Ηνωμένο Βασίλειο. Οι χώρες αυτές
έχουν εισροή εγκεφάλων, επειδή αυτά τα έθνη είναι πλούσια και έχουν προσφέρει αρκετές
ευκαιρίες, καλύτερες εγκαταστάσεις και ανετότερο τρόπο ζωής, σε τεχνολογικά ικανούς εργαζόμενους.
Συμπέρασμα
Για το ισοζύγιο της γνωσιακής (εγκεφαλικής) ενέργειας και για την κλιμακωτή ανάπτυξη του κόσμου, είναι πολύ σημαντικό να σταματήσουν τα φαινόμενα διαρροής εγκεφάλων. Αυτό θα βοηθήσει μια συγκεκριμένη χώρα -[όπως, για παράδειγμα, η Ελλάδα]- να χρησιμοποιήσει το σύνολο των ντόπιων ειδικευμένων πολιτών της για την ανάπτυξη και την εξάπλωση της ευημερίας της. Αλλά για να κρατήσει αυτούς τους ειδικευμένους εργαζόμενους στις μητρικές τους θέσεις, είναι επίσης σημαντικό να τους παρέχουν αρκετές ευκαιρίες εργασίας και τις κατάλληλες εγκαταστάσεις διαβίωσης. Για το σκοπό αυτό, οι αναπτυγμένες χώρες πρέπει να βοηθήσουν τις αναπτυσσόμενες χώρες με τα απαραίτητα χρήματα και πόρους, λαμβάνοντας πάντως υπόψη πως τα δάνεια με υψηλό επιτόκιο δεν εξυπηρετούν μακροπρόθεσμα τις φτωχότερες χώρες παρά μόνο τους δανειστές. Η οικονομική και κυρίως η τεχνολογική βοήθεια πρέπει να παρασχεθεί με τέτοιο κοινωνικό τρόπο, ώστε κάθε άνθρωπος αυτού του πλανήτη να μπορεί να έχει καλό βιοτικό επίπεδο και κάθε έθνος να μπορεί να εισαγάγει το ίδιο ως μια ανεπτυγμένη χώρα ειδικευμένους επιστήμονες.
Σε περιόδους κρίσης, όπως η παρούσα, που βιώνει η Ευρώπη και ο κόσμος, αναμένεται η συνέχιση της διαρροής εγκεφάλων από τις φτωχότερες προς τις πλούσιες χώρες και η αύξηση του κέρδους εγκεφάλων από τις τελευταίες.
Για το ισοζύγιο της γνωσιακής (εγκεφαλικής) ενέργειας και για την κλιμακωτή ανάπτυξη του κόσμου, είναι πολύ σημαντικό να σταματήσουν τα φαινόμενα διαρροής εγκεφάλων. Αυτό θα βοηθήσει μια συγκεκριμένη χώρα -[όπως, για παράδειγμα, η Ελλάδα]- να χρησιμοποιήσει το σύνολο των ντόπιων ειδικευμένων πολιτών της για την ανάπτυξη και την εξάπλωση της ευημερίας της. Αλλά για να κρατήσει αυτούς τους ειδικευμένους εργαζόμενους στις μητρικές τους θέσεις, είναι επίσης σημαντικό να τους παρέχουν αρκετές ευκαιρίες εργασίας και τις κατάλληλες εγκαταστάσεις διαβίωσης. Για το σκοπό αυτό, οι αναπτυγμένες χώρες πρέπει να βοηθήσουν τις αναπτυσσόμενες χώρες με τα απαραίτητα χρήματα και πόρους, λαμβάνοντας πάντως υπόψη πως τα δάνεια με υψηλό επιτόκιο δεν εξυπηρετούν μακροπρόθεσμα τις φτωχότερες χώρες παρά μόνο τους δανειστές. Η οικονομική και κυρίως η τεχνολογική βοήθεια πρέπει να παρασχεθεί με τέτοιο κοινωνικό τρόπο, ώστε κάθε άνθρωπος αυτού του πλανήτη να μπορεί να έχει καλό βιοτικό επίπεδο και κάθε έθνος να μπορεί να εισαγάγει το ίδιο ως μια ανεπτυγμένη χώρα ειδικευμένους επιστήμονες.
Σε περιόδους κρίσης, όπως η παρούσα, που βιώνει η Ευρώπη και ο κόσμος, αναμένεται η συνέχιση της διαρροής εγκεφάλων από τις φτωχότερες προς τις πλούσιες χώρες και η αύξηση του κέρδους εγκεφάλων από τις τελευταίες.
Γιώργος Δημητρίου
Πηγή: http://www.thegeminigeek.com/what-is-brain-drain/
