Συνήθως, το φως θεωρείται η πρώτη προϋπόθεση για την καλλιτεχνική δημιουργία, για παράδειγμα η γλυπτική ' όμως, υπάρχουν και τυφλοί γλύπτες. Ίσως σε αυτή την εξαίρεση να εντάσσονται και οι ψυχολόγοι που πολλές φορές αναζητούν λύσεις "στα τυφλά". Πάντως, "... από το να καταριέσαι το σκοτάδι είναι προτιμότερο να ανάψεις ένα κερί". Αυτή είναι μια χαρακτηριστική φράση της εισηγήτριας που παρουσιάζει την Βιργινία Σατίρ.
Την πρώτη φορά που άκουσα το επώνυμό της μου θύμισε τη ρίζα της ελληνικής λέξης σάτιρα και αυτόματα συναισθάνθηκα μια νοητική συγγένεια με τη διάσημη ψυχολόγο, που τοποθετείται στη σχολή του Γιουνγκ και ονομάζεται από πολλούς: "Η γιαγιά της οικογενειακής ψυχοθεραπείας".
Τρεις παρατηρήσεις σχετικά με το περιεχόμενο και τη δομή του βιβλίου της: "Πλάθοντας ανθρώπους" (πρώτη έκδοση 1972), ή "The New peoplemaking" η παρούσα έκδοση (μετάφραση Λιλή Στυλιανούδη, Εκδ. Κέδρος 1989)
Πρώτα, στο βιβλίο δεν επιχειρεί να εντυπωσιάσει με τις γνώσεις και την πείρα της σε θέματα θεραπευτικής της οικογένειας αλλά να μιλήσει απλά και κατανοητά στον αναγνώστη για να τον βοηθήσει να καταλάβει, να μάθει από τα λάθη του και να αλλάξει στάση ζωής προς όφελός του.
Στη αυνέχεια, στις σελίδες 48-49 του βιβλίου προτείνει -με πολλή αυτοπεποίθηση- μια θεραπευτική διακήρυξη για την υψηλή αυτο-εκτίμηση που οφείλει ο άνθρωπος στον εαυτό του, καθώς με την απόκτησή της αναπτύσσει ταυτόχρονα και παράπλευρες αρετές όπως: ακεραιότητα, ειλικρίνεια, υπευθυνότητα, συμπόνοια, αγάπη και ικανότητα να διαχειριστεί της δυσκολίες που συναντά στη ζωή. (σ. 41)
Καταληκτικά, στο τέλος του βιβλίου, η Σατίρ απευθύνει στον αναγνώστη μια επιστολή στην οποία με περισσή ευγένεια και σεβασμό τον παρακαλεί να σημειώσει τη γνώμη του ώστε να συμμεριστεί τις προσωπικές του αντιδράσεις. Γιατί, όπως γράφει: "Έτσι θα με βοηθήσεις να συνεχίσω να ωριμάζω και να μαθαίνω, καθώς θα τραβώ το δρόμο μου". Η βιβλιογραφία με τον τρόπο που είναι δομημένη κατά θέμα, πιστεύω πως βοηθάει τον αναγνώστη να εμβαθύνει τη μελέτη του στα ζητήματα που θίγονται με πολλή ανθρωπιά στο βιβλίο.
Το ακόλουθο απόσπασμα "περιέχει όλα μου τα συναισθήματα και τις ιδέες για την αυτοεκτίμηση:
Η Διακήρυξή μου για την Εκτίμηση του Εαυτού
Είμαι Εγώ.
Σ' όλο τον κόσμο δεν υπάρχει κανένας άλλος ακριβώς σαν κι εμένα. Υπάρχουν άνθρωποι που μου μοιάζουν σε μερικά σημεία, αλλά κανένας δεν είναι ολότελα όμοιος με μένα. Επομένως, ότι προέρχεται από μένα είναι απόλυτα δικό μου, γιατί εγώ μόνος μου το διάλεξα.
Μου ανήκει ό,τι έχω: το σώμα μου και όλα όσα κάνει, το μυαλό μου με τις ιδέες του και τις σκέψεις του, τα μάτια μου και οι εικόνες όσων βλέπουν, τα συναισθήματά μου, όποια κι αν είναι αυτά: θυμός, χαρά, αποκαρδίωση, αγάπη, απογοήτευση, ενθουσιασμός, το στόμα μου και τα λόγια που ξεστομίζει ευγενικά, γλυκά ή σκληρά, σωστά ή λαθεμένα. Η φωνή μου δυνατή ή σιγανή και όλες μου οι πράξεις, άσχετα αν κατευθύνονται προς εμένα ή προς τους άλλους.
Δικές μου είναι όλες μου οι φαντασιώσεις, τα όνειρά μου, οι ελπίδες μου, οι φόβοι μου.
Δικοί μου οι θρίαμβοι και οι επιτυχίες μου και όλες μου οι αποτυχίες και τα λάθη μου.
Γιατί σε μένα ανήκει ο εαυτός μου, που, μπορώ να γνωριστώ βαθιά, στενά μαζί του. Έτσι μπορώ να τον αγαπάω και νά 'μαι φίλος μαζί του, με όλες του τις πλευρές. Μπορώ λοιπόν να βάλω όλον τον εαυτό μου να δουλέψει για το συμφέρον μου. Μερικές πλευρές του εαυτού μου με βάζουν σε απορία, το ξέρω, και άλλες μου είναι τελείως άγνωστες. Όσο όμως, διατηρώ φιλικές σχέσεις μαζί του και τον αγαπάω, μπορώ με θάρρος και ελπίδα να αναζητώ λύσεις για τα αινίγματα και τρόπους για να ανακαλύψω πιο πολλά πράγματα για μένα.
Όπως κι αν μοιάζω κι αν φαίνομαι, ό,τι λέω και κάνω, ό,τι σκέφτομαι και αισθάνομαι σε οποιαδήποτε στιγμή, όλα αυτά είμαι εγώ. Κι αυτό είναι κάτι αυθεντικό και δείχνει που βρισκόμουν εκείνη τη στιγμή.
Όταν αργότερα εξετάσω πως έμοιαζα και πως φαινόμουν, τι έκανα και τι είπα, τι σκέφτηκα και πως αισθάνθηκα, κάποια σημεία μπορεί και να είναι ακατάλληλα. Μπορώ να τα πετάξω τα ακατάλληλα και να κρατήσω όσα αποδείχτηκαν κατάλληλα και να εφεύρω κάτι καινούργιο για να αντικαταστήσω ό,τι πέταξα.
Βλέπω, ακούω, αισθάνομαι, σκέπτομαι, λέγω και πράττω. Έχω τα εργαλεία που χρειάζομαι για να επιζήσω, νά 'μαι κοντά με τους άλλους, νά 'μαι παραγωγικός, να καταλαβαίνω και να βάζω σε τάξη μες στο νου μου το πλήθος των ανθρώπων και των πραγμάτων έξω από μένα.
Είμαι κύριος του εαυτού μου και, επομένως, μπορώ να τον οργανώσω.
Είμαι εγώ και είμαι πολύ εντάξει."
Στη συνέχεια, ακολουθεί η επιστολή της Β. Σατίρ (1916-1988), που με σεβασμό αφιερώνεται στη μνήμη της. Παραλήπτη για τις επιστολές των αναγνωστών όριζε τον τότε και σημερινό εκδότη των βιβλίων της.
Αγαπητέ αναγνώστη
Ενδιαφέρομαι να μάθω πως άραγε επηρεάστηκες απ' το βιβλίο μου. Αν κέντρισαν το ενδιαφέρον σου ή με κάποιο τρόπο σε επηρέασαν οι ασκήσεις επικοινωνίας, πολύ θα ήθελα να ακούσω τα σχόλιά σου, τις αντιλήψεις και τις ιδέες σου και να συμμεριστώ τις προσωπικές σου αντιδράσεις. Έτσι θα με βοηθήσεις να συνεχίσω να ωριμάζω και να μαθαίνω, καθώς θα τραβώ το δρόμο μου.
Θα μου είναι πολύτιμο κάθε σου γράμμα, μόλο που δεν μπορώ να υποσχεθώ ότι θα σου απαντήσω με μια προσωπική επιστολή.
Ελπίζω ακόμη να μπορέσω κάπως να συμβάλω στην οργάνωση δικτύων για την αμοιβαία σύνδεση ατόμων, που θα βοηθήσουν το ένα το άλλο να ωριμάσει.
Σ' ευχαριστώ
Βιρτζίνια Σατίρ
(αναφέρεται η διεύθυνση παραλαβής των επιστολών)
Γιώργος Χ"αποστόλου.
