Σάββατο 7 Ιανουαρίου 2017

Έχετε γειά ... λαμόγια


Συζητούσαμε, προ καιρού- με έναν γνωστό, για την ιστορική προέλευση και την ετυμολογία της λέξης "λαμόγιο". Άκουσα ιστορίες για καβγάδες, μαχαιροβγάλτες, φασαρίες για ασήμαντους λόγους και όλα αυτά με ένα ύφος: "Ξέρεις ποιος είμαι εγώ;" Ζήτησα τη γνώμη του για ένα αρκετά παλιό ζήτημα που αφορούσε τη στάση μου σε μια διένεξη: -Τι κάνεις όταν  αντιληφθείς ότι κάποιος προσπαθεί να σε εξαπατήσει ή να σε προσβάλει; "Τον πλακώνεις στο ξύλο" ή δεν κάνεις τίποτε απολύτως και τον καταγγέλλεις στον εισαγγελέα ή τον αγνοείς εντελώς γιατί με τη στάση του δείχνει πως δεν γνωρίζει ποιος πραγματικά είσαι, και άλλα ανάκατα και αντιφατικά. 
Δεν γνώριζα σχεδόν τίποτε για την έννοια της λέξης "λαμόγιο". Αναζήτησα, λοιπόν, κάποιες πληροφορίες ' έτσι, από περιέργεια και για να είμαι "μέσα" στην εποχή μου. Η ερμηνεία που άκουσα από τον γνωστό μου ήταν, υποτίθεται- αρχαιοελληνικής προέλευσης: λαμόγιο = ο λάμα (μαχαίρι) άγων (φέρων) ' από την αρχή μου φάνηκε νεο-λογισμός και, μάλλον, δεν έκανα λάθος. Η επικρατέστερη ερμηνεία είναι πως πρόκειται για ιταλική λέξη (με άρθρο) : la moglie λα μόλιε ή λα μόγλιε (η σύζυγος). Πρόκειται για τη δικαιολογία που προέβαλε μεγαλόφωνα ο παίχτης όταν κέρδιζε ένα σημαντικό ποσό κάποια δεδομένη στιγμή σε παιχνίδια που γίνονταν σε παράνομες χαρτοπαικτικές λέσχες. Με τον τρόπο αυτό μπορούσε να διακόψει απότομα το παιχνίδι και να φύγει με τα κέρδη στην τσέπη ξεγελώντας τους συμπαίκτες του. Παρόμοια ερμηνεία είχε η λέξη και στην Αργεντινή.  
Στην Ελλάδα απέκτησε κάπως διαφορετικό νόημα καθώς η λέξη αφορούσε, αρχικά, τον αβανταδόρο που έπαιζε με τον παπατζή και υποτίθεται πως τον κέρδιζε, για να ξεγελαστούν οι περαστικοί και, παίζοντας, να χάσουν, τα χρήματά τους από τον χαρτοκλέφτη. Αργότερα και ιδιαίτερα κατά τη μακρά περίοδο της πλασματικής οικονομικής άνθησης της χώρας πριν από την εποχή  της Χούντας έως και λίγο μετά την περίοδο των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004, η έννοια του λαμόγιου διευρύνθηκε και περιέλαβε τον οποιοδήποτε μεσαίο ή μεγαλύτερο απατεώνα. Στην κατηγορία αυτή εντάχθηκαν όσοι μεσολαβούσαν μεταξύ πολιτικών και ψηφοφόρων (βλέπε, Γκρούεζας, στην ταινία Υπάρχει και φιλότιμο), φιλοκυβερνητικοί εργολάβοι που αναλάμβαναν δημόσια έργα με απευθείας ανάθεση, δηλαδή χωρίς δημόσιο και ανοιχτό διαγωνισμό (βλέπε, Απόστολος, στην ταινία Ένας ήρωας με παντόφλες) και πολιτικοί που βρέθηκαν τα τελευταία χρόνια στη φυλακή για κατάχρηση δημοσίου χρήματος (βλέπε, Άκης Τσοχατζόπουλος στη μεγάλη απάτη με τις προμήθειες στα εξοπλιστικά προγράμματα του ελληνικού στρατού). Αυτή η τελευταία κατηγορία περιπτώσεων περιγράφεται ανάγλυφα στο θεατρικό έργο του Γιάννη Τσίρου, με τίτλο: Διαλέξεις αθλιότητας  που παρουσίασε μοναδικά ο Θανάσης Παπαγεωργίου στο Θέατρο Τέχνης, κατά τον περασμένο χειμώνα.
Σημειώνει ο Θανάσης Παπαγεωργίου σε μια συνέντευξή του: - Έχουμε μπερδέψει το ταλέντο με την ικανότητα και την εξυπνάδα με την πονηριά! Μοιάζουν τόσο αυτές οι λέξεις με τα λόγια του στρατηγού Μακρυγιάννη όταν αναφερόταν στα ανάξια πρόσωπα:  - ...πού 'χουνε την επιρροή για ικανότη!
Υπάρχουν τόσες παραλλαγές του λαμόγιου, όσο εφευρετικό μπορεί να είναι το πρόσωπο που χαρακτηρίζεται έτσι. Το άτομο που έκανε "κομπίνες" δηλαδή προσοδοφόρους (για το ίδιο) οικονομικούς συνδυασμούς στη δεκαετία του '60 και του '70, από το '80 έως σήμερα "κάνει το κονέ" (από την αγγλική λέξη connection - σύνδεση, επαφή, επικοινωνία, διαμεσολάβηση) μεταξύ κάθε είδους πελατών.
Σήμερα, η εν λόγω έννοια αποδίδεται κυρίως ως βρισιά σε όποιον λειτουργεί με δόλιο τρόπο, με σκοπό το αφορολόγητο κέρδος, αλλά ενέχει και μια ζηλοφθονία από όσους στερούνται προσόντων και βρίσκονται "έξω" από το "κύκλωμα" για την καπατσοσύνη κάποιου να κερδίζει εύκολα χρήματα και να ζει άνετα χωρίς να εργάζεται, εκμεταλλευόμενος τα "κενά του νόμου".
Πρόσφατη περίπτωση οικονομικού απατεώνα ο κύριος Σώρρας που είχε πείσει -όπως υπολογίζεται- 5.000 αφελείς πως διαθέτει τα χρήματα για να εξοφλήσει τις φορολογικές υποχρεώσεις ολόκληρης της χώρας! Είπε πως διέθετε 600 δισ. δολάρια σε ομόλογα αμερικανικών τραπεζών - οι Αμερικανοί τον διέψευσαν- και ύστερα ισχυρίστηκε πως τα χρήματά του ήταν επενδεδυμένα σε ευρωπαϊκές τράπεζες -πάλι τον διέψευσαν, οι Ευρωπαίοι, αυτή τη φορά! Για τον ιστορικό του μέλλοντος, καταγράφεται και η περίπτωση της φαρμακευτικής βιομηχανίας NOVARTIS που είχε δωροδοκήσει μια σειρά γιατρών και φαρμακοποιών ώστε να προτιμούν να συνταγο-γραφούν τα φάρμακα της συγκεκριμένης εταιρείας! Εμπρός στο δρόμο που χάραξε η SIEMENS! 
- Γιατί τα γράφω όλα αυτά; Πως είπατεΤα γνωρίζετε; Και δεν ανησυχείτε; - Όχι!  - Ποιος ξέρει, μπορεί να κάνετε και καλά

Γιώργος Χατζηαποστόλου
   

Πηγή: http://www.avgi.gr/article/10971/515891/thanases-papageorgiou-mperdepsame-to-talento-me-ten-ikanoteta-kai-ten-ejypnada/