Τρίτη 7 Ιανουαρίου 2020

Η μουσική ως συνεργατική επιστήμη


Γιάννης Χρήστου

Βιογραφικά στοιχεία
Ο Γιάννης Χρήστου γεννήθηκε στο Κάιρο στις 8 Ιανουαρίου 1926 και μεγάλωσε στην ελληνική παροικία της Αλεξάνδρειας, όπου πήρε και τα πρώτα μαθήματα πιάνου, ενώ συνέχισε τις μουσικές σπουδές του με τη διάσημη πιανίστα Τζίνα Μπαχάουερ. Η μητέρα του συνέβαλε στις μετέπειτα καλλιτεχνικές, φιλοσοφικές και μεταφυσικές του ανησυχίες. Τελιώνοντας το σχολείο μετά τα οικονομικά, σπούδασε φιλοσοφία με τον Λούνβιχ Βιτγκενστάιν και τον Μπέρτραντ Ράσελ στο Καίμπριτζ καθώς και ανώτερα θεωρητικά της μουσικής, ενώ την ίδια χρονική περίοδο ασχολήθηκε σε βάθος με την αναλυτική ψυχολογία, επεηρεασμένος από τον αδερφό του, ο οποίος σπούδαζε τότε στο Ινστιτούτο Γιουνγκ στη Ζυρίχη.
Επιστρέφοντας στην Αίγυπτο αφοσιώθηκε στη σύνθεση και το 1956 νυμφεύθηκε την παιδική του φίλη Θηρεσία (Σία) Χωρέμη, ζωγράφο. Την ίδια χρονιά, ο θάνατος του αδερφού του σε τροχαίο δυστύχημα σημάδεψε όλη του τη ζωή. Το 1960, με τις εθνικοποιήσεις του Νάσερ, εγκατέλειψε την Αλεξάνδρεια και εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στη Χίο, όπου είχε οικογενειακή περιουσία.Τα τελευταία χρόνια διέμενε κυρίως στην Αθήνα, όπου ασχολήθηκε, εκτός από τη σύνθεση με της προώθηση της πρωτοποριακής ελληνικής μουσικής.
Ο Γιάννης Χρήστου συνεργάστηκε με το Εθνικό Θέατρο και το Θέατρο Τέχνης, συνθέτοντας μουσική για παραστάσεις αρχαίου δράματος, ενώ έγραψε, επίσης, ορατόρια και όπερες.
Σκοτώθηκε σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα την ημέρα των γενεθλίων του στις 8 Ιανουαρίου 1970.

Μουσικό έργο
Το έργο του διακρίνεται σε έξι περιόδους:
Πρώτη περίοδος (1949-1953)
Δεύτερη περίοδος (1953-1958)
Τρίτη περίοδος (1959-1964)
Τέταρτη περίοδος (1965-1966)
Πέμπτη περίοδος (1966-1968) και
Έκτη περίοδος (1968-1970)

Αποτίμηση του έργου του
Ο Γιάννης Χρήστου ήταν πρωτοποριακός συνθέτης και στοχαστής, από τις μεγαλύτερες μορφές της έντεχνης ελληνικής και παγκόσμιας μουσικής του 20ού αιώνα, διεθνώς γνωστός ως Jani Christou. Κύριο χαρακτηριστικό της ζωής και του έργου του ήταν οι έντονες φιλοσοφικές και μεταφυσικές του ανησυχίες, τις οποίες συσχέτιζε άμεσα με τη μουσική, προσπαθώντας να αναδείξει την πανανθρώπινη θρησκευτική, μεταφυσική και μυστικιστική της διάσταση, πέρα από ιστορικές περιόδους, τεχνοτροπίες, πολιτισμούς και συγκεκριμένα δόγματα. Έχοντας βαθιές γνώσεις φιλοσοφίας, ψυχολογίας, θρησκειολογίας, κοινωνικής ανθρωπολογίας, Ιστορίας της Τέχνης αλλά και αποκρυφισμού, ανέπτυξε το δικό του φιλοσοφικό σύστημα και τη δική του ορολογία για τη μεταφυσική της μουσικής και προσπάθησε ιδιαίτερα με τα τελευταία έργα του να υλοποιήσει τις ιδέες του σε ένα ευρύτερο "μεταμουσικό" πλαίσιο, όπου η μουσική ήταν κάτι πέρα από μουσική, συνεργαζόμενη με πολλές τέχνες με έναν νέο, υπερβατικό και λυτρωτικό τρόπο.

Anna Martine Lucciano, Γιάννης Χρήστου - Έργο και προσωπικότητα ενός Έλληνα Συνθέτη της εποχής μας, μτφρ. Γ. Λεωτσάκος, Εκδ. Βιβλιοσυνεργατική 1987, σ.σ. 240. 

(Περιληπτική παρουσίαση από την el. Wikipedia 
Γ. Χατζηαποστόλου)