Αν και δεν έχω ασκήσει το επάγγελμα, όποτε ζητήθηκε η συμβουλή μου, ως ψυχολόγου, έκανα το παν για να συμπαρασταθώ σε φίλους και γνωστούς που ζήτησαν τη βοήθειά μου. Ένα από τα πρώτα πράγματα που έμαθα -πέρα από την επαγγελματική εχεμύθεια- είναι να σέβομαι την κατάσταση του ασθενούς και να αναλύω τα συμπτώματα που εκδηλώνουν το πρόβλημά του.
Στην περίπτωση των δύο γνωστών ηρώων, του Δον Κιχώτη που ήθελε να πιστεύει πως ζούσε στην εποχή της ιπποσύνης, η οποία είχε λήξει δύο αιώνες νωρίτερα από τη δική του, και του υπηρέτη του Σάντσο Πάντσα που πίστευε πως αδικείται στον ρόλο του ιπποκόμου και φιλοδοξούσε να γίνει κυβερνήτης ενός νησιού, δεν έχω να προσάψω τίποτε ' το βρίσκω απολύτως θεμιτό. Κάθε άνθρωπος δικαιούται να έχει φιλοδοξίες και πίστη στην αξία του.
Αν όμως περάσουμε από τον χώρο της λογοτεχνικής μυθοπλασίας στον χώρο της ιστορικής πραγματικότητας, τότε η επιμονή να εκπληρώνει κανείς τις φαντασιώσεις του, με κάθε τρόπο, οδηγούν ή στο άσυλο ψυχικά πασχόντων ή στον θάνατο.
Το να πιστεύει κάποιος, για παράδειγμα, πως 'μεγαλώνει' τη χώρα του εισβάλλοντας σε γειτονικές χώρες, από όπου αργά ή γρήγορα θα χρειαστεί να αποχωρήσει κάτω από την πίεση των πραγματικά μεγάλων δυνάμεων που εξυπηρετούν δικά τους μεγάλα συμφέροντα στις χώρες αυτές και δεν σκέπτονται με κανένα τρόπο να απωλέσουν, είναι πέρα από ανεδαφικό και εντελώς μάταιο. Επίσης, όταν μια χώρα χρησιμοποιεί μισθοφόρους, αντί για δικούς της στρατιώτες σε αυτές τις αποικιοκρατικές επιχειρήσεις, αφαιρεί και το τελευταίο επιχείρημα σοβαροφάνειας ενός άκρατου εθνικισμού. Στην ουσία, όλη αυτή η προσπάθεια δεν είναι τίποτε άλλο παρά η ατέρμονη αντίδραση του αγοριού να απελευθερωθεί από τα δεσμά της πατρικής εξουσίας και εκδηλώνεται με την συνήθεια του παιδιού να 'παίζει πόλεμο' ενοικιάζοντας συνεχώς καινούργια στρατιωτάκια και στέλνοντάς τα στον θάνατο ώστε να κυριαρχήσει απολύτως επάνω τους, ενώ το περιβάλλον θα θαυμάζει τις στρατηγικές και, κυρίως, τις ανδρικές ικανότητες επιβολής του σε έναν κόσμο 'παθητικών αντικειμένων' που το μόνο που περιμένουν είναι να κατακτηθούν.
Παράλληλα, ο υπηρέτης του αφέντη, είτε ιπποκόμο τον πούμε είτε υπουργό των Εξωτερικών, δικαιούται κι αυτός σαν άνθρωπος να επιδιώκει την γρήγορη αναβάθμιση της θέσης του.
Στην προσπάθεια να ενισχύσει την εικόνα του ο κύριος υπουργός, πριν από λίγα χρόνια, χρειάστηκε να 'αφήσει μουστάκι' όπως παρατήρησε ένας Έλληνας καθηγητής πανεπιστημίου σε τηλεοπτικό δελτίο ειδήσεων και να επιχειρεί έκτοτε μια διαρκή επίδειξη ευφυΐας και διπλωματικής ευστροφίας στις δηλώσεις του εντός και εκτός της χώρας του. Οι δηλώσεις του θα μπορούσαν, κατά τη γνώμη μου, να χαρακτηριστούν παιδαριώδεις. Στην πράξη, αυτό που κάνει είναι να ανασκευάζει και να ανασυνθέτει δηλώσεις Ευρωπαίων αξιωματούχων όπου αντικαθιστά τις κύριες έννοιες των κειμένων με τις εθνικές θέσεις και διεκδικήσεις της χώρας του. Αν ο προϊστάμενός του δεν ήταν τόσο χαμένος στον θαυμασμό της ναρκισσιστικής του προσωπικότητας θα έβλεπε ότι προσπαθεί να παίξει σκάκι όπως τα πολύ μικρά παιδιά' κάνει δηλαδή τις ίδιες κινήσεις που κάνει και 'ο άλλος΄', μόνο που δεν γνωρίζει πως αυτά τα παιχνίδια στην καλύτερη περίπτωση οδηγούν στην ισοπαλία και συνήθως στην ήττα. Μέχρι, βέβαια, την ήττα υπάρχει ένα χρονικό διάστημα που το νήπιο μπορεί να χαίρεται και να αυτοθαυμάζεται όσο θέλει. Η ψυχολογία, αποκαλύπτει πως οποιοσδήποτε δείχνει διαρκώς με τα λόγια και τις πράξεις του 'τι δεν είναι' , ΕΙΝΑΙ ακριβώς αυτό που αρνείται!
Έχουμε, δηλαδή, να κάνουμε με κάποιον που παρότι είναι άνδρας, αλλά όχι από τους πολύ φανατικούς, τώρα έγινε ακόμη περισσότερο αφήνοντας μουστάκι' και όλες αυτές οι κακοήθειες που λέγονται σχετικά για τον 'φερετζέ του π....στη' είναι ανάξιες σχολιασμού.
Τον 'καημενούλη' όπως θα έλεγε και η Μελίνα Μερκούρη' δεν τον βοηθάει η σωματική του κατασκευή να βελτιώσει την εικόνα του' είναι πολύ πιο κοντός και παχύτερος από τον πρόεδρο Ε.Τ. (δεν εννοώ τον εξωγήινο), αλλά παρά ταύτα δικαιούται να επιθυμεί μια μέρα να κυβερνήσει ένα νησί. Αν με ρωτούσαν τη γνώμη μου σχετικά με το ποιό θα μπορούσε να είναι αυτό το νησί, καθώς η γειτονική χώρα δεν έχει πολλά νησιά, και αυτά που έχει είναι ουσιαστικά καταπατημένα, θα πρότεινα το ένα από τα δύο 'Ίμια', ή 'Καρντάκ' όπως τα ονομάζουν οι απέναντι. Πριν βιαστείτε να με κατηγορήσετε για εθνική μειοδοσία θα ήθελα να μου εξηγήσετε γιατί αποφεύγουμε να πλησιάζουμε δύο βραχονησίδες που μας ανήκουν καθώς βρίσκονται πλησιέστερα στα Ελληνικά νησιά παρά στα μικρασιατικά παράλια. Επειδή καταλαβαίνω πως θα δυσκολευτείτε να με πείσετε, κάνω ότι δεν κατάλαβα και το προσπερνάω.
Ας μην είμαστε μικροπρεπείς' η ελληνική φιλοξενία είναι μακραίωνη και παραδοσιακή' εκεί που προσφέρουμε τουριστικές υπηρεσίες γιατί να μην παραχωρήσουμε και 'ένα ξερό βραχάκι' προκειμένου να συμβάλλουμε στη θεραπεία ενός ακόμη ασθενούς. Επειδή, όμως, δεν είμαστε μόνο φιλόξενοι αλλά και γενναιόδωροι, δεν είναι δύσκολο να κατανοήσουμε πως ένα τόσο μικρό νησάκι μπορεί να μην ικανοποιεί τη φιλοδοξία του. Σε μια τέτοια περίπτωση δεν θα ήταν κακό να του δώσουμε και το διπλανό του νησάκι' να έχει ο άνθρωπος τη δυνατότητα να φιλοξενήσει κι έναν επισκέπτη, που λέει ο λόγος, να στήσει τη σκηνούλα του και να κάνει τα μπανάκια του το καλοκαίρι.
Είδατε πόσο καλά μπορούν να κανονιστούν τα πράγματα όταν υπάρχει καλή θέληση;
Σας ακούω να μιλάτε μέσα από τα δόντια σας' τι γίνεται, δε συμφωνείτε;
Πώς! Τι ανοησίες κάθομαι και γράφω;
Σας παρακαλώ' με αδικείτε!
Πρώτα απ' όλα, ακούστε: ποτέ δεν δήλωσα πως είμαι έξυπνος' αντίθετα' σε κάθε ευκαιρία διατυμπανίζω πως είμαι ένας άνθρωπος μέτριας ευφυΐας και ακόμη μικρότερης τόλμης.
Τι κάνω στην πραγματικότητα;
Μόλις που προλαβαίνω, σε αυτή τη χρονιά, να μουρμουρίσω -για τελευταία φορά- αφού δεν μπορώ να μιλήσω καθαρότερα και είπα να μη χάσω την ευκαιρία.
Υστερό-γραφο του 2020
(σύντομη αναδρομή στο παρελθόν)
Είχα έναν πολύ καλό φίλο από τον στρατό (τον Σάκη Δ.) οικονομολόγο που είχε έναν μοναδικό τρόπο να διδάσκει: απαντούσε μονολεκτικά ανάλογα με την προσφώνηση. Για παράδειγμα, επειδή συνήθιζα να λέω συχνά "ευχαριστώ" απαντούσε κάθε φορά που το έλεγα: "με συγχωρείς!" Αποτέλεσμα: έλεγα λιγότερες φορές ευχαριστώ, αλλά πάντα θυμόμουν να το πω.
Θα με συγχωρήσετε λοιπόν αν σας κούρασα ή θα χρειαστεί να σας ευχαριστήσω για την υπομονή σας;
Καλή Χρονιά, σε όλους
ασθενείς και υγιείς
Γιώργος Χατζηαποστόλου
