Original Title: A Taste of Honey
Ελληνικός τίτλος: Γεύση από μέλι
Άν σας ζητούσαν να "ανεβάσετε" μια παράσταση μαζί με μερικούς φίλους και φίλες, χωρίς να είστε σκηνοθέτες ή ηθοποιοί, πως θα ξεκινούσατε τη διερεύνηση αυτής της πρωτόγνωρης διαδικασίας.
Πρώτα απ' όλα για να κυριολεκτήσουμε, προϋποθέτουμε πως εμείς βρισκόμαστε σχετικά ή και πολύ χαμηλότερα από το επίπεδο όπου θέλουμε να τοποθετήσουμε την παράσταση ανεβάζοντάς την. Έχουμε, για παράδειγμα, μπροστά μας την πρόκληση ενός έργου που έχει τίτλο: "Γεύση από μέλι" της Σήλα Ντιλέινι.
Στη μεταφορά του τίτλου του έργου στα ελληνικά, παρατηρείται μια μετατόπιση του βάρους της κύριας έννοιας από το "γεύση" στο "μέλι", δηλαδή στο τρόπο που βιώνουμε την αίσθηση του μελιού ως φυσικού προϊόντος. Έτσι τουλάχιστον φαίνεται να το αντιλαμβάνεται το ελληνικό θεατρικό κοινό. Άλλωστε το μέλι είναι παραδοσιακό ελληνικό προϊόν. Στην πρωτότυπη εκδοχή του έργου, πιστεύω πως το σημαντικό είναι η αίσθηση της γεύσης, δηλαδή η δοκιμαστική κίνηση να διαπιστώσουμε λίγη από τη χαρά της ζωής και όχι η απόλαυση ολόκληρης της χαράς της ζωής, αν και η συγγραφέας φαίνεται να ελπίζει -ή, πάντως, να εύχεται- πως είναι δυνατό να κατακτήσουμε μια μέρα την ίδια την ευτυχία.
Γιατί επιλέχθηκε το μέλι και όχι ένα άλλο φυσικό προϊόν, όπως για παράδειγμα το γάλα, το λάδι ή το κρασί;
Ίσως επειδή το γλυκό πλησιάζει περισσότερο στην έννοια της μεγιστοποίησης της απόλαυσης της ζωής, στον ιδανικό έρωτα, στην αρμονική σχέση των δύο φύλων, στην ομαλή κοινωνική συμβίωση και, τελικά, στην ψυχική ισορροπία. Επίσης, το μέλι εκφράζει την απόλυτη γνησιότητα της τροφής, γιατί μπορεί να καταναλωθεί ωμό, αμέσως μόλις το συλλέξουμε από την κηρύθρα, ενώ άλλα φυσικά προϊόντα χρειάζονται μια ελάχιστη επεξεργασία, για παράδειγμα, το βράσιμο στο γάλα.
Το "μέλι" και "η ζωή" συνώνυμα ή αντίθετα (ή και τα δύο, κατά περίπτωση);
Η μεταβλητότητα του χρώματος, της υφής και της γεύσης του μελιού είναι ένας εξαιρετικός παραλληλισμός με τις αντίστοιχες ιδιότητες και ποιότητες της ανθρώπινης ζωής. Ανάλογα με τη φυτική προέλευση του μελιού, λόγου χάρη, έλατο, θυμάρι, άνθη πορτοκαλιάς, το χρώμα του μελιού κυμαίνεται από σκούρο καστανό σε πορτοκαλί ανοιχτό, η γεύση του από λιγότερο έως πολύ γλυκιά και η πυκνότητά του από παχύρευστο έως σχετικά λεπτόρευστο. Άν με την έννοια του σκουρόχρωμου και του παχύρευστου συμβολίζονται οι δυστυχίες ή τέλος πάντων, οι δύσκολες στιγμές της ζωής, με το λεπτόρευστο και ανοιχτόχρωμο θα εκφράζονται οι χαρούμενες και ευτυχισμένες στιγμές της. Επίσης το μέλι ως φυσικό και επομένως "ζωντανό" προϊόν αντιδρά στις δυσμενείς καιρικές συνθήκες ' παγώνει ή όπως λέγεται, "ζαχαρώνει" με το κρύο, ρέει εύκολα με τον καλό καιρό, ενώ η υπερβολική ζέστη το αλλοιώνει. Όπως συμβαίνει με την αγάπη και τον έρωτα, η απόλυτη απουσία αγάπης ή η μεγάλη ένταση του ερωτικού πάθους καταστρέφουν την ερωτική ισορροπία και οδηγούν τις σχέσεις σε αδιέξοδο.
Σκοπός του έργου, θεωρώ, πως είναι να παρουσιάσει ένα στιγμιότυπο από μια πραγματική καθημερινή ζωή δύο γυναικών (μητέρας και κόρης) όπου οι αντρικοί χαρακτήρες είναι: είτε το ανεύθυνο για την έγγαμη ζωή αρσενικό που απουσιάζει (ο πατέρας), ή το ασταθές αρσενικό που δεν ξέρει καλά-καλά τι ζητάει από τη ζωή (ο φίλος της κόρης), ή ο φίλος της μητέρας που έχει μόνο σεξουαλικό ενδιαφέρον για αυτήν, ενώ λείπει η ανθρώπινη επαφή ή ο ομοφυλόφιλος "σύντροφος" της κόρης που βλέπει το σπίτι όπου φιλοξενείται ως κοινωνικό καταφύγιο και ως νησίδα ανθρωπιάς σε έναν απάνθρωπο, βιομηχανοποιημένο και κοινωνικά ανάλγητο κόσμο. Το μέλι αντιπροσωπεύει την πιθανή επικοινωνία, στιγμές χαράς (γεύση), στιγμές έρωτα και, σπανιότερα, στιγμές "ζωής".
Η ζωή "συνεχίζεται" γιατί δεν "άρχισε" με την έναρξη του έργου και δεν θα ολοκληρωθεί με το "τέλος" του. Το θεατρικό έργο για τη συγγραφέα είναι ένας ελεύθερος χώρος όπου μπορεί να προβάλλει τη ζωή όπως είναι στην πραγματικότητα, και όχι όπως παραμορφώνεται από τις ιδέες, τις πεποιθήσεις και τις κοινωνικές σκοπιμότητες όσων από τους συγγραφείς θέλουν να εντυπωσιάσουν, να κολακεύσουν και τελικά να παραπλανήσουν το κοινό. Παρουσιάζεται ως φυσικό αν και κοινωνικά μη αποδεκτό, να είμαστε διαφορετικοί, ανομοιόμορφοι, ισότιμοι αλλά όχι ίσοι.
(ακολουθεί η διανομή των ρόλων, η ανάγνωση του έργου ' πρώτα μόνοι / μόνες μας και στη συνέχεια με τα πρόσωπα που συναντάμε στους διαλόγους). .
Όπως καταλαβαίνετε δεν τίθεται ζήτημα να εντυπωσιάσουμε, να "φανούμε", πόσο μάλλον να "δοξαστούμε". Προσωπικά θα είμαι απόλυτα ικανοποιημένος με τον εαυτό μου εάν υπηρετήσω το κείμενο με συνέπεια.
(Θέατρο: δύσκολη εργασία, για επαγγελματίες)
Γιώργος Χατζηαποστόλου
