Ο διάλογος ως πράξη απελευθέρωσης

liberation: not a gift, not a self-achievement, but a mutual process
(απελευθέρωση: όχι ένα δώρο, όχι αυτο-επίτευγμα, αλλά μια κοινή πορεία)

Οι άνθρωποι, με το λόγο τους, αλλάζουν την πραγματικότητα δίνοντας ονόματα στα πράγματα και τις έννοιες. Ο διάλογος είναι μια γλωσσική μέθοδος που προκαλείται από την ανάγκη επικοινωνίας μέσα από την οποία οι άνθρωποι αποκτούν νόημα ως άνθρωποι. Ο διάλογος συνδέει τη σκέψη και την πράξη των διαλεγόμενων και χρησιμοποιείται ως εργαλείο που επιχειρεί να αλλάξει και να εξανθρωπίσει τον κόσμο. Ο διάλογος αυτός δεν μπορεί να περιορίζεται σε απλή κατάθεση ή ανταλλαγή ιδεών ανάμεσα σε δύο άτομα με σκοπό οι ιδέες μόνο να καταναλωθούν. «Αλλά ούτε μπορεί να έχει την μορφή ενός επιχειρήματος εχθρικού, πολεμικής, ανάμεσα σε ανθρώπους που δεν ανέλαβαν να ονομάσουν [την] πραγματικότητα ή να ερευνήσουν την αλήθεια, αλλά μάλλον αποσκοπούν στο να επιβάλουν τη δική τους αλήθεια στους άλλους. Και επειδή ο διάλογος είναι μια συνάντηση ανθρώπων που ονομάζουν την πραγματικότητα, δεν μπορεί να είναι μια κατάσταση όπου μερικοί ονομάζουν την πραγματικότητα για λογαριασμό άλλων. Είναι μια πράξη δημιουργίας. Δεν μπορεί να χρησιμεύει ως δόλιο όργανο για την εξουσίαση ανθρώπου από άλλον».

Η μόνη μορφή κυριαρχίας που επιτρέπεται στο διάλογο είναι ο έλεγχος της «πραγματικότητας από τους διαλεγομένους, η κατάκτηση του κόσμου για την απελευθέρωση των ανθρώπων». Απαραίτητη προϋπόθεση για να υπάρξει ο διάλογος είναι «μια βαθιά αγάπη για τον κόσμο και για τους ανθρώπους». [...] «Η αγάπη είναι συγχρόνως το θεμέλιο του διαλόγου και ο διάλογος ο ίδιος».
—Πάουλο Φρέιρε, Η αγωγή του καταπιεζόμενου, μτφρ. Γιάννη Κρητικού (ανατύπωση Κέδρος, 2009, σ.103).

Τα μέρη του κειμένου μέσα στα εισαγωγικά αποτελούν αποσπάσματα από το άρθρο του Νεόφυτου Δημητρίου Ο Διάλογος είναι Αγάπη που αναδημοσιεύονται εδώ από τη διεύθυνση: http://www.phigita.net/~k2pts/blog/ όπου παρουσιάστηκε στις 9 Νοεμβρίου 2005.

Γιώργος Δημητρίου Χ.