Κατανοώντας τον Μπρεχτ

Μια βιολογική ερμηνεία της ποίησης

Πως να μελετάτε ποίηση
(απόσπασμα)

Ο συγγραφέας ελπίζει .... να παρουσιάσει ένα εγχειρίδιο που να μπορεί να διαβάζεται "και για ευχαρίστηση καθώς και για όφελος" από εκείνους που δεν πάνε πια σχολείο' από εκείνους που δεν πήγαν σχολείο' ή από εκείνους που στη διάρκεια που πήγαιναν υποφέρανε τα ίδια εκείνα πράγματα που οι περισσότεροι της δικής μου γενιάς υποφέρανε.

Λέω μια κουβέντα ξέχωρα στους δασκάλους και καθηγητές προς το τέλος του βιβλίου. Δε σπέρνω άσκοπα αγκάθια στο δρόμο τους. Θά 'θελα να κάνω τον κλήρο τους και τη ζωή τους ακόμα πιο κεφάτο και να γλιτώσω ακόμα κι αυτούς από ανώφελη πλήξη μέσα στην αίθουσα διδασκαλίας. (σ. 13)

Προειδοποίηση

[....] Το κλασικό έργο είναι κλασικό όχι γιατί συμμορφώνεται με μερικούς κανόνες δομής ή γιατί ταιριάζει σε κάποιους ορισμούς (που γι αυτούς ο συγγραφέας πιθανότατα δεν άκουσε ποτέ). Είναι κλασικό εξαιτίας μιας ορισμένης αιώνιας κι ασυγκράτητης φρεσκάδας.

[...] Άμαθοι άνθρωποι προικισμένοι με ιδιοφυία συνέχεια ξαναανακαλύπτουν "νόμους" Τέχνης που οι ακαδημαϊκοί παραπέταξαν ή απόκρυψαν.

Κεφάλαιο 1

[....] Η σωστή ΜΕΘΟΔΟΣ για τη μελέτη της ποίησης και της λογοτεχνίας είναι η μέθοδος των σημερινών βιολόγων, μια προσεκτική δηλαδή κι από πρώτο χέρι εξέταση του υλικού, και μια αδιάκοπη ΣΥΓΚΡΙΣΗ ανάμεσα στα "εργαστηριακά πλακίδια" με τους μικροοργανισμούς ή τα μικροβιολογικά δείγματα.

Κανένας άνθρωπος δεν είναι σωστά εφοδιασμένος για τη σύγχρονη σκέψη αν δεν έχει κατανοιήσει πιο πριν το ανέκδοτο για τον Αγκασσίζ και το ψάρι.

Ένας απόφοιτος του Πανεπιστημίου, φορτωμένος διπλώματα και βραβεία, πήγε στον Αγκασσίζ για να δεχτεί και το τελευταίο και τελειωτικό λουστράρισμα. Ο σπουδαίος εκείνος άνθρωπος του πρόσφερε ένα ψαράκι και του ζήτησε να το περιγράψει.

Πτυχιούχος: "Δεν είναι παρά ένας κέφαλος".
Αγκασσίζ: "Αυτό το ξέρω. Γράψε την περιγραφή του"

Λίγα λεφτά αργότερα ο σπουδαστής γύρισε με την περιγραφή του Ichthus Helliodiplodokus - ή όποιο άλλο όνομα χρησιμοποιούμε για να προφυλάξουμε τον κοινό κέφαλο από βάρβαρους ορισμούς - της οικογένειας των Hellichtherinkus, κτλ., όπως δηλαδή αναφέρεται σε σχετικά με το θέμα εγχειρίδια.

Ο Αγκασσίζ έβαλε το σπουδαστή να του περιγράψει το ψαράκι από την αρχή.

Ο σπουδαστής έγραψε ένα τετρασέλιδο δοκίμιο. Ο Αγκασσίζ τότε του είπε να περιεργαστεί προσεκτικά το ψάρι. Τελειώνοντας τρεις εβδομάδες, το ψάρι είχε μισοσαπίσει, ο σπουδαστής όμως γνώριζε κάτι για δαύτο. (σ.σ. 17-18)

[...] "Επιστήμη δε σημαίνει εφεύρεση μιας σειράς εννοιών περισσότερο ή λιγότερο αφηρημένων, που αντιστοιχεί στον αριθμό των πραγμάτων που επιθυμούμε να ανακαλύψουμε" λέει ένας Γάλλος σχολιαστής του Αϊνστάιν. Δεν ξέρω αν η αδέξια τούτη μετάφραση μιας εκτεταμένης γαλλικής πρότασης μιλάει καθαρά στον μέσο αναγνώστη. (σ. 18)

Πηγή: Έζρα Πάουντ, Η Αλφαβήτα της μελέτης, μτφρ. Μαρία Λαϊνά, Εκδ. Κέδρος 1974. σ.σ. 114.