Όσο θυμάμαι την εκπαιδευτική πορεία μου που γινόταν τακτικά εκπαιδευτική περιπέτεια πλησιάζω αγαπημένα πρόσωπα δασκάλων, καθηγητών και καθηγητριών ...... που βρέθηκαν στον δρόμο μου ως φυσικές παρουσίες ή ως συγγραφείς βιβλίων (Δέλτα, Ζέη, Σαρή), ή ως πρωταγωνιστές / πρωταγωνίστριες εκπαιδευτικών μεθόδων (Μοντεσσόρι, Ντιούι, Φρενέ., Φρέιρε, Γέρου...)
Χρησιμοποίησα έως τώρα στα γραπτά μου το συγκεκριμένο νούμερο του μαύρου μολυβιού για να μπορώ να διορθώσω τα πολλά λάθη μου, χωρίς να αχρηστεύω το χαρτί που το σέβομαι γιατί μου δίνει το "έδαφος" να "πατήσω" και να εργαστώ. Το στυλό είναι εργαλείο για τους έτοιμους και εγώ διαρκώς αισθανόμουν δόκιμος γραφέας και όταν ήμουν νεότερος και υπέφερα -χωρίς να το γνωρίζω- από μεγαλύτερη άγνοια του συγγραφικού κινδύνου, έγραφα κι έγραφα και έγραφα.
Το μολύβι 4 Β είναι ένα μαλακό μολύβι που αφήνει καθαρό και έντονο ίχνος στο λευκό χαρτί και καταφέρνει να με ξεγελάσει είτε πως οι σκέψεις μου έχουν ένα καθαρό περιεχόμενο, είτε πως μπορεί να είναι αξιόλογο και ενδιαφέρον ότι γράφω για κάποιους -λίγους- ανθρώπους.
Η Άλκη Ζέη μου άρεσε και μου αρέσει γιατί δηλώνει πως γνωρίζει ότι, δεν είναι "κούκλα", κάτι που αναγνωρίζει στην αδελφή της, δεν είναι ανταγωνιστική προς αυτή, γεγονός που αποδεικνύει από τα πρώτα παιδικά της χρόνια μια θαυμάσια συναισθηματική ισορροπία στην ενσυναίσθηση τόσο του φύλου όσο και του πολλαπλού προσωπικού ρόλου της (γυναίκα, μητέρα, κοινωνική αγωνίστρια).
Ευτύχησε να γνωρίσει και να παντρευτεί έναν άντρα μορφωμένο, βαθιά καλλιεργημένο και επίσης ιδιαίτερα πειθαρχημένο, ως μεταφραστή, σκηνοθέτη, "καλλιτέχνη" με την ευρεία έννοια του όρου που δεν παρέλειψε να είναι και ένας εξαιρετικός σύζυγος' τον Γιώργο Σεβαστίκογλου για τον οποίο έχω μιλήσει σε παλιότερο σημείωμά μου.
Είμαι υποχρεωμένος στους/στις συγγραφείς των βιβλίων που με συντροφεύουν γιατί με βοηθούν να καταλάβω πως δεν είμαι μόνος μου στον κόσμο' μου εξηγούν γιατί οι δάσκαλοι και οι δασκάλες μου επέμεναν σε ορισμένα στοιχεία της εκπαιδευτικής διαδικασίας και όχι σε άλλα' γιατί οι συγγραφείς έκαναν τον μεγάλο κόπο να συμπυκνώσουν μέσα σε ένα βιβλίο λίγων ή αρκετών εκατοντάδων σελίδων εμπειρίες αξιών, συμπεριφορών που δεν έζησα στην προσωπική μου ζωή και, σε πολλές περιπτώσεις θα ήταν αδύνατο να ζήσω καθώς συνέβησαν ή όταν ήμουν μικρό παιδί ή όταν δεν είχα γεννηθεί ή σε χώρες που δεν επισκέφθηκα, ή σε χώρους όπου δεν ήμουν ποτέ παρών.
Τα κείμενά τους και η ειλικρινής γραφή τους μου επιτρέπουν να συμμετάσχω στη θαυμάσια ψευδαίσθηση πως ζω και έζησα πολλές ζωές και μάλιστα ως επίτιμος προσκεκλημένος σε μια γιορταστική σύναξη όπου είχε την ευγενή διάθεση να με προσκαλέσει ένας καλοπροαίρετος "σπιτονοικοκύρης".
Τη θεωρώ συγγενικό μου πρόσωπο όχι μόνο λόγω της καταγωγής από την Ιωνία αλλά, κυρίως, γιατί αντιλαμβάνεται το διάβασμα ως έκφραση παιδευτικής ελευθερίας και όχι ως άσκηση εκπαιδευτικής συμμόρφωσης. Για του λόγου το αληθές, δύο σύντομα αποσπάσματα από το βιβλίο της.
(1ο)
-¨Πάρτε κανένα βιβλίο κι ελάτε να διαβάσετε, φωνάζει ο μπαμπάς από τη βεράντα.
Τα βιβλία μας τα κρατούσαμε κιόλας στο χέρι. Του αρέσει να διαβάζουμε εξωσχολικά βιβλία. κι εμάς μας αρέσει. Ο μπαμπάς όμως δεν ξέρει πως διαβάζονται τα εξωσχολικά. Μας θέλει καθισμένες απέναντί του στο τραπέζι, εκείνος να διαβάζει το δικό του βιβλίο κι εμείς τα δικά μας. [...] Εμείς όμως δεν καταλαβαίνουμε τίποτα με τον μπαμπά καταντίκρυ μας. Τα μαθήματα του σχολείου μπορείς να τα διαβάζεις έτσι. Τα εξωσχολικά όμως.....
Θα γράψω μια ολόκληρη εργασία. [....] Πως διαβάζονται τα εξωσχολικά βιβλία:
1. Μπορείς να έχεις τα πόδια ψηλά πάνω στα κάγκελα του κρεβατιού και η υπόλοιπη να 'σαι ξαπλωμένη ανάσκελα και να κρατάς το βιβλίο στον αέρα.
2. Μπορείς να 'σαι μπρούμυτα στο κρεβάτι και το βιβλίο κάτω στο πάτωμα.
3. Μπορεί να έχεις αδελφή, να είναι εκείνη μπρούμυτα στο πάτωμα κι εσύ από πάνω της σαν να σχηματίζετε σταυρό και τα βιβλία βέβαια στο πάτωμα.
4. Το βράδυ όταν πάτε για ύπνο και σας φωνάζουν να σβήσετε το φως, να κουκουλώνεστε με τα σκεπάσματα και να έχετε ένα κλεφτοφάναρο και να διαβάζετε - αυτό μάλλον τον χειμώνα γιατί το καλοκαίρι θα σκάσετε.
5. Στην τουαλέτα μπορείς να διαβάζεις τα απαγορευμένα βιβλία." (σ.σ. 53-54)
(2ο)
"Ήμουνα τριών χρονών [....] κρατούσα ένα βιβλίο του παππού , μπορεί να 'τανε η Οδύσσεια ή η Ιλιάδα. Το κρατούσα ανοιχτό και περπατούσα πάνω κάτω στην αυλή ... κι ανοιγόκλεινα τα χείλη μου σαν να διάβαζα. Είχα δει τον παππού να κρατάει πάντα ένα βιβλίο στο χέρι και να διαβάζει, ακόμα κι όταν έκανε βόλτες στην παραλία. Νόμιζα, φαίνεται, πως για να περπατήσει καλά ο άνθρωπος πρέπει να διαβάζει" (σ. 113)
Η Άλκη Ζέη ανήκει σε αυτό το είδος των συγγραφέων που μας χαρίζουν μια "βιβλιογραφία εμπειριών, σκέψεων και συναισθημάτων ζωής" έχοντας, όπως οι περισσότεροι άνθρωποι αμφιλεγόμενες προθέσεις αλλά με θετικό πρόσημο. Θέλουν από τη μια, να μείνουν στη μνήμη μας και μετά το θάνατό τους, ώστε να κερδίσουν μια αίσθηση αιωνιότητας, όσο μάταιη κι αν είναι αυτή και από την άλλη, όσο πιο καλοί άνθρωποι υπήρξαν, τόσο περισσότερο διαυγές είναι αυτό τους το κληροδότημα στους αναγνώστες, στην τόσο ανθρώπινη πνευματική και ψυχική τους διαθήκη.
Πάντως, από την πλευρά μας (των αναγνωστών) θα πρέπει να ομολογήσω ότι "Κανείς δεν σκέφτεται το μολύβι όταν διαβάζει ένα γράμμα. Θέλει μόνο να μπει στο μυαλό αυτού που έγραψε το γράμμα. Αυτό είμαι κι εγώ στα χέρια του Θεού. '¨Ενα μικρό μολυβάκι"
Μητέρα Τερέζα (οπισθόφυλλο βιβλίου)
Πηγή:
Άλκη Ζέη, Με μολύβι φάμπερ νούμερο δύο, Εκδ. Μεταίχμιο 2013, σ.σ. 392.
Κάθριν Σπινκ, Μητέρα Τερέζα (Μια εγκεκριμένη Βιογραφία), Εκδ. Τσιαμπίρης - Πυραμίδα 1990, σ.σ.352.
Γιώργος Χατζηαποστόλου
