"Η ανθρωπιά δεν έχει όρια και αυτό ακριβώς απέδειξε ένας άγνωστος άντρας μέσα σε μετρό κάνοντας μια διπλά ευγενική χειρονομία. Όπως φαίνεται στο βίντεο που ανέβασε στο YouTube η χρήστης Maria Lopez, και μέχρι στιγμής έχει ξεπεράσει τα 9 εκατ. views, μια κοπέλα πουλούσε τριαντάφυλλα μέσα σε μετρό για να βγάλει τα προς το ζην. Κάποια στιγμή την πλησίασε ένας άντρας και τη ρώτησε πόσο κάνουν 15 τριαντάφυλλα. Αφού η πλανόδια πωλήτρια λουλουδιών έκανε τον υπολογισμό, ο άντρας της έκανε μια απίστευτη πρόταση: αγόρασε όλα τα λουλούδια που είχε στο πανέρι της, υπό τον όρο να τα μοιράσει στους επιβάτες. Η κοπέλα δεν μπόρεσε να κρατήσει τα δάκρυά της από τη συγκίνηση, καλώντας όλους να πάρουν δωρεάν ένα τριαντάφυλλο".
Οι περισσότεροι από εμάς χρησιμοποιούν για να κινηθούν τα μέσα σταθερής τροχιάς (Ηλεκτρικό, Μετρό, Τραμ). Συναντάμε στους συρμούς κάθε στιγμή μικροπωλητές, πλανόδιους μουσικούς (σπανιότερα), αμιγείς και επαγγελματίες ζητιάνους και ευκαιριακούς ζητιάνους (πρώην ή νυν χρήστες ναρκωτικών, φορείς του Aids, αποφυλακισθέντες κ.ά.). Τι κρύβει κανείς μέσα στην ψυχή του, μόνο ο Θεός γνωρίζει ' αμέσως μετά, προσεγγίζουν την ψυχή οι μεγάλοι ψυχολόγοι (Φρόυντ, Γιούνγκ, Άντλερ, Σκίνερ, Ράιχ, Φρομ και άλλοι) και τελευταίοι ακολουθούν λαχανιασμένοι οι σημερινοί ψυχολόγοι, όπως η αφεντιά μου. Η χαμηλή οικονομική μου κατάσταση δεν μου επιτρέπει να ξοδεύω ούτε το ελάχιστο και έτσι έχω εξασκηθεί, αναλύοντας συμπεριφορές, να αποφεύγω -κατά το δυνατόν- την εξαπάτηση, από επαγγελματίες ζητιάνους. Από την εποχή που ο Ανδρέας Καρκαβίτσας έγραφε τον Ζητιάνο έως τις ημέρες μας, η επαιτεία ακολουθεί τους ίδιους επικοινωνιακούς και συμπεριφορικούς κώδικες. Στοχεύουν το συναίσθημα του "πελάτη" με αναφορές στην παρούσα κατάστασή τους (είμαι άρρωστος, είμαι άνεργος, είμαι άστεγος, διαθέτω πολυμελή οικογένεια, το παιδί μου είναι άρρωστο κτλ.). Οι μικροπωλητές είναι, συνήθως, έντιμοι άνθρωποι που παλεύουν να ζήσουν πουλώντας στυλό ή χαρτομάντιλα. Οι επαίτες, πολλές φορές, κρατούν μπροστά τους ένα αποδεικτικό στοιχείο (πιστοποιητικό νοσοκομείου ή κάτι παρόμοιο) για να πείσουν τους δύσπιστους επιβάτες του τρένου.
Την αλήθεια από το ψέμα, την πραγματική -έκτακτη ή διαρκή- ανάγκη επιβίωσης από την προσοδοφόρα επαγγελματική ενασχόληση με την επαιτεία, διαχωρίζουν ορισμένοι απλοί κανόνες συμπεριφοράς με κριτήρια : τη συνέπεια, τη συνέχεια, την απλότητα και την ισορροπία συναισθημάτων του ανθρώπου που ζητά βοήθεια.
Τι κάνει ο επαγγελματίας επαίτης; Πυροδοτεί με όπλο τη γλώσσα του τυποποιημένες φράσεις που επαναλαμβάνει συχνά, ασύντακτες σαν "σφαίρες", "στοχεύοντας" το πορτοφόλι, αν διαπιστώσει πως κάποιος συγκινήθηκε και έχει "ραγίσει" η καρδιά του. Επιμένει να στέκεται, κυρίως, μπροστά σε γυναίκες, αν διαισθανθεί πως του έχουν δώσει σημασία και ζητά φορτικά να ανταποκριθούν, ακόμη κι αν δεν έχουν συγκινηθεί με την κατάστασή του, μόνο και μόνο για να αποφύγουν την εντεινόμενη ψυχολογική πίεση που ασκεί. Αλλάζει απότομα συμπεριφορά αν δεν υπάρχει ανταπόκριση στην "παράσταση" που παίζει ' εγκαταλείπει το βαγόνι αν το τρένο δεν είναι ενοποιημένο ή κατεβαίνει σε σταθμούς με εκατέρωθεν πρόσβαση σε αντίρροπους συρμούς, σε αφετηρίες ή σε τερματικούς σταθμούς ' δεν επαιτεί στις αποβάθρες παρά μόνο μέσα στους συρμούς. Η κίνηση του τρένου τον ωθεί συναισθηματικά να ενεργοποιήσει τη "θεατρική" του παράσταση ' η εκκίνηση είναι η "αυλαία" και ο τερματικός ή ένας ενδιάμεσος σταθμός, η "λήξη" του δρώμενου! Ζητιάνος και επιβάτες πηγαίνουν προς την ίδια κατεύθυνση και φαίνεται να έχουν τον ίδιο σκοπό ' να φτάσουν στον προορισμό τους ' άρα θα πρέπει να έχουν και παρόμοια συμπεριφορά: οι επιβάτες να δίνουν και ο ζητιάνος να παίρνει! Παράλογο; Όχι, ακριβώς! Σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, που στερείται ενός αξιόπιστου Συστήματος Υγείας και Ασφάλειας της Εργασίας, το κενό διάστημα των κρατικών κοινωνικών παροχών καλούνται να καλύψουν όλοι οι ενεργοί πολίτες με τις πρωτοβουλίες αλλά και τις "πυροσβεστικές" κινήσεις τους. Κάπως έτσι δεν θα πρέπει να εκδηλώνονται οι συμμετοχικές διαδικασίες;
Οι περιστασιακοί επαίτες ή οι άνθρωποι που ασκούν την επαιτεία λόγω ανάγκης, έχουν ανθρώπινη συμπεριφορά. Κινούνται αργά, χωρίς να σταματούν και να στοχεύουν συγκεκριμένους ανθρώπους, δεν φωνάζουν, μιλούν χαμηλόφωνα έως ψιθυριστά, αποφεύγουν να κοιτάζουν κατάματα τους επιβάτες, παρά μόνο τη στιγμή που θέλουν να ευχαριστήσουν κάποιον για τη συνεισφορά του. Παραμένουν στον ίδιο χώρο του τρένου με τους υπόλοιπους επιβάτες -ανεξάρτητα από την ανταπόκριση του κοινού στις παρακλήσεις τους- και πολλές φορές σωριάζονται σε ένα άδειο κάθισμα στην άκρη του βαγονιού ή σκύβουν το κεφάλι ξεσπώντας σε ένα βουβό κλάμα! Βγαίνουν στον σταθμό που μάλλον βρίσκεται πλησιέστερα στην κατοικία τους, χωρίς να κοιτάζουν γύρω τους ' βαδίζουν με τον δικό τους ρυθμό μέσα στο πολύβουο πλήθος, αλλά δεν δείχνουν να επικοινωνούν με κανέναν γιατί δεν υπάρχουν άνθρωποι ' μόνο "άτομα!" Το "απόλυτο" κριτήριο που διακρίνει, κατά τη γνώμη μου, τον επαγγελματία επαίτη από τον άπορο, είναι -πέρα από την συνολική συμπεριφορά- ο τρόπος που δέχεται την μικρή, όσο και απροσδόκητη, αλλά όχι ανέλπιστη, βοήθεια από τους ανθρώπους που έχουν μάθει να αναγνωρίζουν τη μία αλήθεια ανάμεσα σε χίλια ψέματα. Παρακολουθώ χωρίς ανάσα το τέλος της όλης διαδικασίας της επαιτείας και δεν είναι λίγες οι φορές που έχω ακολουθήσει άνθρωπο, που ζητούσε βοήθεια, έξω από τον συρμό για να τον βοηθήσω ' το βλέμμα του όταν τον αγγίζω ελαφρά στον ώμο για να γυρίσει να κοιτάξει και να του δώσω τα λίγα που μπορώ, δεν περιγράφεται με λόγια. Δείχνει να μην είναι συμπτωματικό ότι πηγαίνω λίγες φορές στην εκκλησία καθώς βλέπω παντού ανθρώπους που έχουν ανάγκη από βοήθεια και κάνω κι εγώ κάτι ελάχιστο γι αυτούς. Η Εκκλησία είναι οι άνθρωποι που έχουν ανάγκη ' όχι μόνο το κτίριο που τη στεγάζει!
Ειδικά αυτές τις ημέρες των γιορτών, με το μεγάλο συναισθηματικό φορτίο που τις συνοδεύει, θα κάνω ότι μπορώ για να αισθανθούν καλύτερα ακόμα και άνθρωποι για τους οποίους δεν είμαι "απόλυτα βέβαιος" πως υποκρίνονται τους αναξιοπαθούντες ' ας με κοροϊδέψουν ' χαλάλι τους!
Γιώργος Χατζηαποστόλου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου