Έχετε γειά ... λαμόγια

Συζητούσαμε, προ καιρού- με έναν γνωστό, για την ιστορική προέλευση και την ετυμολογία της λέξης "λαμόγιο". Άκουσα ιστορίες για καβγάδες, μαχαιροβγάλτες, φασαρίες για ασήμαντους λόγους και όλα αυτά με ένα ύφος: "Ξέρεις ποιος είμαι εγώ;" Ζήτησα τη γνώμη του για ένα αρκετά παλιό ζήτημα που αφορούσε τη στάση μου σε μια διένεξη: -Τι κάνεις όταν  αντιληφθείς ότι κάποιος προσπαθεί να σε εξαπατήσει ή να σε προσβάλει; "Τον πλακώνεις στο ξύλο" ή δεν κάνεις τίποτε απολύτως και τον καταγγέλλεις στον εισαγγελέα ή τον αγνοείς εντελώς γιατί με τη στάση του δείχνει πως δεν γνωρίζει ποιος πραγματικά είσαι, και άλλα ανάκατα και αντιφατικά. 

Δεν γνώριζα σχεδόν τίποτε για την έννοια της λέξης "λαμόγιο". Αναζήτησα, λοιπόν, κάποιες πληροφορίες ' έτσι, από περιέργεια και για να είμαι "μέσα" στην εποχή μου. Η ερμηνεία που άκουσα από τον γνωστό μου ήταν, υποτίθεται- αρχαιοελληνικής προέλευσης: λαμόγιο = ο λάμα (μαχαίρι) άγων (φέρων) ' από την αρχή μου φάνηκε νεο-λογισμός και, μάλλον, δεν έκανα λάθος. Η επικρατέστερη ερμηνεία είναι πως πρόκειται για ιταλική λέξη (με άρθρο) : la moglie λα μόλιε ή λα μόγλιε (η σύζυγος). Πρόκειται για τη δικαιολογία που προέβαλε μεγαλόφωνα ο παίχτης όταν κέρδιζε ένα σημαντικό ποσό κάποια δεδομένη στιγμή σε παιχνίδια που γίνονταν σε παράνομες χαρτοπαικτικές λέσχες. Με τον τρόπο αυτό μπορούσε να διακόψει απότομα το παιχνίδι και να φύγει με τα κέρδη στην τσέπη ξεγελώντας τους συμπαίκτες του. Παρόμοια ερμηνεία είχε η λέξη και στην Αργεντινή.  

Στην Ελλάδα απέκτησε κάπως διαφορετικό νόημα καθώς η λέξη αφορούσε, αρχικά, τον αβανταδόρο που έπαιζε με τον παπατζή και υποτίθεται πως τον κέρδιζε, για να ξεγελαστούν οι περαστικοί και, παίζοντας, να χάσουν, τα χρήματά τους από τον χαρτοκλέφτη. Αργότερα και ιδιαίτερα κατά τη μακρά περίοδο της πλασματικής οικονομικής άνθησης της χώρας πριν από την εποχή  της Χούντας έως και λίγο μετά την περίοδο των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004, η έννοια του λαμόγιου διευρύνθηκε και περιέλαβε τον οποιοδήποτε μεσαίο ή μεγαλύτερο απατεώνα. Στην κατηγορία αυτή εντάχθηκαν όσοι μεσολαβούσαν μεταξύ πολιτικών και ψηφοφόρων (βλέπε, Γκρούεζας, στην ταινία Υπάρχει και φιλότιμο), φιλοκυβερνητικοί εργολάβοι που αναλάμβαναν δημόσια έργα με απευθείας ανάθεση, δηλαδή χωρίς δημόσιο και ανοιχτό διαγωνισμό (βλέπε, Απόστολος, στην ταινία Ένας ήρωας με παντόφλες) και πολιτικοί που βρέθηκαν τα τελευταία χρόνια στη φυλακή για κατάχρηση δημοσίου χρήματος (βλέπε, Άκης Τσοχατζόπουλος στη μεγάλη απάτη με τις προμήθειες στα εξοπλιστικά προγράμματα του ελληνικού στρατού). Αυτή η τελευταία κατηγορία περιπτώσεων περιγράφεται ανάγλυφα στο θεατρικό έργο του Γιάννη Τσίρου, με τίτλο: Διαλέξεις αθλιότητας  που παρουσίασε μοναδικά ο Θανάσης Παπαγεωργίου στο Θέατρο Τέχνης, κατά τον περασμένο χειμώνα.

Σημειώνει ο Θανάσης Παπαγεωργίου σε μια συνέντευξή του: - Έχουμε μπερδέψει το ταλέντο με την ικανότητα και την εξυπνάδα με την πονηριά! Μοιάζουν τόσο αυτές οι λέξεις με τα λόγια του στρατηγού Μακρυγιάννη όταν αναφερόταν στα ανάξια πρόσωπα:  - ...πού 'χουνε την επιρροή για ικανότη!

Υπάρχουν τόσες παραλλαγές του λαμόγιου, όσο εφευρετικό μπορεί να είναι το πρόσωπο που χαρακτηρίζεται έτσι. Το άτομο που έκανε "κομπίνες" δηλαδή προσοδοφόρους (για το ίδιο) οικονομικούς συνδυασμούς στη δεκαετία του '60 και του '70, από το '80 έως σήμερα "κάνει το κονέ" (από την αγγλική λέξη connection - σύνδεση, επαφή, επικοινωνία, διαμεσολάβηση) μεταξύ κάθε είδους πελατών.

Σήμερα, η εν λόγω έννοια αποδίδεται κυρίως ως βρισιά σε όποιον λειτουργεί με δόλιο τρόπο, με σκοπό το αφορολόγητο κέρδος, αλλά ενέχει και μια ζηλοφθονία από όσους στερούνται προσόντων και βρίσκονται "έξω" από το "κύκλωμα" για την καπατσοσύνη κάποιου να κερδίζει εύκολα χρήματα και να ζει άνετα χωρίς να εργάζεται, εκμεταλλευόμενος τα "κενά του νόμου".

Πρόσφατη περίπτωση οικονομικού απατεώνα ο κύριος Σώρρας που είχε πείσει -όπως υπολογίζεται- 5.000 αφελείς πως διαθέτει τα χρήματα για να εξοφλήσει τις φορολογικές υποχρεώσεις ολόκληρης της χώρας! Είπε πως διέθετε 600 δισ. δολάρια σε ομόλογα αμερικανικών τραπεζών - οι Αμερικανοί τον διέψευσαν- και ύστερα ισχυρίστηκε πως τα χρήματά του ήταν επενδεδυμένα σε ευρωπαϊκές τράπεζες -πάλι τον διέψευσαν, οι Ευρωπαίοι, αυτή τη φορά! Για τον ιστορικό του μέλλοντος, καταγράφεται και η περίπτωση της φαρμακευτικής βιομηχανίας NOVARTIS που είχε δωροδοκήσει μια σειρά γιατρών και φαρμακοποιών ώστε να προτιμούν να συνταγο-γραφούν τα φάρμακα της συγκεκριμένης εταιρείας! Εμπρός στο δρόμο που χάραξε η SIEMENS! 

- Γιατί τα γράφω όλα αυτά; Πως είπατε; Τα γνωρίζετε; Και δεν ανησυχείτε; - Όχι!  - Ποιος ξέρει, μπορεί να κάνετε και καλά! 

Γιώργος Χατζηαποστόλου

   

Πηγή: http://www.avgi.gr/article/10971/515891/thanases-papageorgiou-mperdepsame-to-talento-me-ten-ikanoteta-kai-ten-ejypnada/

Πρόσωπα και οθόνες ...ή... "και γιατί, δε μας το λες;"

Σκέψεις για το παιχνίδι:  "Επανένωση φίλων" στο Facebook

Η ζωή μας είναι δημιουργημένη από ανθρώπους και από τις σχέσεις ή τις καταστάσεις που μας συνδέουν. Γνωριζόμαστε σε διάφορους χώρους όπως μια ταβέρνα, ένα μπαράκι, έναν κινηματογράφο, ένα θέατρο ή έναν εκπαιδευτικό χώρο και μας συνδέουν: ένα τραγούδι, λίγα λουλούδια, μια προβολή, μια παράσταση, μια διάλεξη. Απ' όλους τους προηγούμενους χώρους απουσιάζει -ως πρωταγωνιστής- το Facebook, αν και ενυπάρχει στα κινητά, τα τάμπλετ ή και τα λάπτοπ που μπορεί να φέρουμε μαζί μας. Η κοινωνία του Facebook και άλλα δίκτυα κοινωνικής επικοινωνίας δεν είναι ο πραγματικός κόσμος ' είναι μια φαντασιακή κοινότητα όπου ανάμεσα σε άλλες επιφανειακές προσεγγίσεις, η έννοια του "φίλου" συνηθίζεται να συγχέεται με την έννοια του "γνωστού". Τα παιχνίδια που παίζουμε συνήθως στο Facebook είναι "κρυφτό" με όσους γνωρίζουμε ελάχιστα και "κυνηγητό" με όσους από τους γνωστούς παρουσιάζουν ένα ενδιαφέρον είτε ερωτικό, είτε επαγγελματικό. Πρακτικά είμαστε ανοιχτοί μόνο απέναντι σε ελάχιστους ανθρώπους που συμβαίνει να είναι παλιοί και δοκιμασμένοι φίλοι με τους οποίους πάντως προτιμούμε να ερχόμαστε σε προσωπική επαφή χωρίς τη μεσολάβηση των ηλεκτρονικών επικοινωνιών. 

Δεν έχει, λοιπόν, ουσιαστική σημασία, η ύπαρξη των δικτύων κοινωνικής επικοινωνίας; Έχει σημασία! Το Facebook είναι ένα χρήσιμο μέσο επικοινωνίας αν συμπληρώνει την προσωπική μας επαφή και δεν την αντικαθιστά πλήρως. Είναι γεγονός πως στο "κρυφτό" ή στο "κυνηγητό" που παίζουμε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να προστεθεί και το "κουτσό" ' αν και είναι γυναικείο παιχνίδι έχουν εξοικειωθεί, τελευταία, σε αυτό, πολλοί άντρες. Πρόκειται για ένα παιχνίδι, θα μπορούσαμε, ίσως, να πούμε "συναισθηματικής αναπηρίας" όπου προβάλουμε δημόσια μια παραμορφωμένη εικόνα του εαυτού μας -συνήθως κολακεύοντάς τον- ως πιο έξυπνο, πιο τολμηρό ή πιο κοινωνικό και, οπωσδήποτε πολύ λιγότερο ειλικρινή από ότι είναι στην πραγματικότητα.

Σε αυτό το πλαίσιο, χρησιμοποιούμε εξαιρετικές εικόνες ή σύντομα, χαριτωμένα κείμενα, για να εντυπωσιάσουμε τους άλλους και με σκοπό να αποφύγουμε να μας ξεφύγει κάποια εμπιστευτική πληροφορία που δεν θα θέλαμε να διαρρεύσει. Η κοινοποίηση των ωραίων εικόνων που προβάλλουμε επιτρέπει στους άλλους να δείξουν την ευαρέσκειά τους δηλώνοντας: "Μου αρέσει" ή κατά το συνηθέστερο, "κάνοντας Like". Τώρα πόσο φίλοι μπορεί να είμαστε με εκατοντάδες ή χιλιάδες ανθρώπους και πόσο μας αρέσουν όλα όσα δημοσιεύουν οι λίγοι φίλοι και οι πολλοί γνωστοί μας, αυτό είναι ένα πρόβλημα που αφορά την ψυχική μας ισορροπία, εν γένει.

Πιστεύω, επομένως, πως λόγο ύπαρξης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και ιδιαίτερα στο Facebook έχουν οι λεγόμενες "κλειστές ομάδες" γνωστών, που με μια σχετική αμοιβαία προσπάθεια, θα μπορούσαν να αναβαθμισθούν σε "παρέες φίλων" εφόσον υπάρχουν κοινά ενδιαφέροντα και κοινοί στόχοι. Όσον αφορά το αν οι φίλοι "χάνονται" μεταξύ τους και υπάρχει ανάγκη να ξαναβρεθούν, μέσω των κοινωνικών δικτύων επικοινωνίας (Facebook κλπ), με συγχωρείτε, αλλά, μάλλον αποδεικνύει πως δεν ήταν αρκετά στενοί φίλοι εκτός αν, ισχυροί, εξωγενείς παράγοντες όπως θέματα υγείας ή η αναζήτηση εργασίας στο εξωτερικό τους απομάκρυναν. Αν αυτοί οι σοβαροί λόγοι δεν υπάρχουν, τότε, μάλλον, πρόκειται για προσπάθεια επανασύνδεσης "γνωστών" που επειδή είμαστε ευγενικοί άνθρωποι τους ονομάζουμε φίλους. Ακόμα περισσότερο στερείται νοήματος η επιμονή μας να προσκαλέσουμε "φίλους" να επανασυνδεθούν μ' εμάς, ενώ εκείνοι φαίνεται να μην ανταποκρίνονται ή να περιμένουν να τους παρακαλέσουμε περισσότερο για να μας κάνουν την τιμή να ανταποκριθούν, οπότε μπαίνουμε στον χώρο της ψυχανάλυσης. 

Και ερχόμαστε στο ζήτημα της μονολεκτικής επικοινωνίας. Η πρώτη εντύπωση μόλις διάβασα την περιγραφή της διαδικασίας του παιχνιδιού της "επανένωσης" ήταν πως αφορούσε την έσχατη προσπάθεια να φιλοτιμηθεί, επιτέλους, ο ακατάδεχτος "γνωστός" να παραστήσει έστω και για μια στιγμή τον "φίλο" προφέροντας μια λέξη!

Παρότι οι φίλοι μου στο Facebook είναι λίγοι σε σχέση με τους φίλους άλλων "συνταξιδιωτών" του Διαδικτύου, επιδιώκω μικρή αύξηση (για να μην πω μείωσή) του αριθμού τους έως του ιδανικού σημείου όπου οι πραγματικοί μου φίλοι να συμπέσουν με τους διαδικτυακούς γνωστούς. Αν συνυπολογίσουμε πως έχουμε 2-3 μόνο, αληθινούς φίλους, τότε στο κοντινό μέλλον τείνω να απομακρυνθώ από τους γνωστούς μου στο Facebook. Ήδη είμαι "φίλος" με λιγότερους από 100 ανθρώπους (και πολλοί είναι). Υπάρχει, όμως μια δυσκολία: κατά καιρούς γνωρίζω λίγους αλλά ενδιαφέροντες ανθρώπους, με τους οποίους θα με ευχαριστούσε να παραμείνω ακόμη και "απλός γνωστός". Είναι η στιγμή να αναφωνήσω: "Το Facebook τώρα δικαιώνεται!" αλλά θα συγκρατηθώ.

Δέχτηκα, μέχρι τώρα, να παίζω το παιχνίδι της "επανένωσης" γιατί εκτιμώ τις φίλες που με προσκάλεσαν και δεν μπορούσα να φανώ αγενής απέναντί τους ' τις ευχαριστώ αλλά δεν βλέπω προοπτική. Σε αυτό το παιχνίδι προϋποτίθεται πως καλούνται να συμμετάσχουν ώριμοι άνθρωποι με τους οποίους μετά βίας ανταλλάσσω μια "καλημέρα" αλλά συνέβη να επικοινωνώ με πρόσωπα με τα οποία δεν είχα ποτέ απομακρυνθεί ' δεν υπάρχει χώρος για εγωισμό, έπαρση ή σοβαροφάνεια. Κάτι τέτοιες στιγμές, αντί να αναρτήσω μια εικόνα στο Facebook θα συνοδεύσω τις σκέψεις μου με το γνωστό παραδοσιακό τραγούδι: "Και γιατί δε μας το λες; Έε να μην ψυχαγωγηθώ κι εγώ, λίγο; Μην πάρετε τους στίχους "τοις μετρητοίς". Δυστυχώς, μετά από μια παρεξήγηση σε ένα σεμινάριο πέρυσι, χρειάζεται στο εξής να διευκρινίζω διαρκώς τις προθέσεις μου: - Τώρα παίζω ρόλο / Τώρα είμαι ο εαυτός μου! Σε πολλούς είναι αδιανόητο να φανταστούν πως "ο πλάγιος τρόπος", μου είναι άγνωστη έννοια ' πως, ό,τι θέλω να εκφράσω ή το λέω πρόσωπο με πρόσωπο ή το γράφω και το δημοσιεύω στον παρόντα χώρο του ιστολογίου μου. Είναι απίστευτο πόσο λίγο χρόνο διαθέτουν ορισμένοι για να γνωρίσουν τους άλλους, υπερεκτιμώντας τις αντιληπτικές τους ικανότητες ή απλά, αδιαφορώντας γι αυτούς. Ως αποτέλεσμα αυτής της άγνοιας έρχεται η αδυναμία τους να διακρίνουν πότε αστειεύονται οι άλλοι γύρω τους και πότε σοβαρολογούν. 

Πάλι, πολλά είπα! 

Όποτε ξαναβρεθούμε προσωπικά θα μιλήσουμε περισσότερο.

Γειά σας και Καλή Χρονιά!

Γιώργος Χατζηαποστόλου