Οι, της μη-συμμορφώσεως, "άγιοι"
"Ποιητής είναι αυτός που τον εξόρισαν βίαια από τον παράδεισο της παιδικής ηλικίας" λέει ο Σαρτρ.
Ο συμμορφωμένος ποιητής παρομοιάζεται με τον βοσκό. Υπάρχουν τρία είδη βοσκών, σύμφωνα με τον Σαρτρ: αυτοί που ενδιαφέρονται για το κρέας, για το μαλλί και για το γάλα των προβάτων και μόνο ο καλός ποιμένας ενδιαφέρεται για το ίδιο το πρόβατο δηλαδή τον καθημερινό άνθρωπο/αναγνώστη. (σ.σ. 81, 174-175)
Σύγχρονοι λογοτέχνες και κριτικοί, αναζητώντας πνευματικά πρότυπα, ανακάλυψαν λογοτέχνες (ποιητές, κυρίως) που δεν συμβιβάστηκαν με θέσεις, αξιώματα και μια οικονομικά ασφαλή, κοινωνική διαβίωση. Για τον λόγο αυτό ονομάστηκαν "άγιοι" και τοποθετήθηκαν σε ένα "σύμπαν" πνευματικό, παράλληλο με το θρησκευτικό.
Στην κατηγορία αυτών των "εκ μεταγραφής" αγίων έχουν τοποθετηθεί ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, που ως 'κοσμοκαλόγερος' θα μπορούσε να ανήκει και στις δύο κατηγορίες (θρησκευτική και λογοτεχνική), και τελευταία -σύμφωνα με την πρόταση του Γιάννη Κουβαρά, οι: Κώστας Καρυωτάκης, Ανδρέας Εμπειρίκος και Θωμάς Γκόρπας.
Ο πιο γνωστός από τους ξένους "αγίους" είναι ο Ζαν Ζενέ ή ο "άγιος" Ζενέ όπως τον βάπτισε στην βιογραφία του, ο Ζαν Πωλ Σαρτρ.
Στον πρόλογό του, ο Γ. Κ. εξηγεί πως συνεξετάζει ποιητές διαφορετικών γενεών που φαινομενικά δεν παρουσιάζουν προφανείς ομοιότητες, αλλά, έχουν υποδόριες, κοινές καταβολές, όπως οι: Σολωμός, Κάλβος, Μακρυγιάννης, Καβάφης, Σκαρίμπας και άλλοι.
Οι "Τριάδος Ήδυσμα" -οι τρεις ποιητές- που καταγράφει στο βιβλίο του ο Γ.Κ., με τον ελεύθερο, αντικομφορμιστικό και επαναστατικό τρόπο που έζησαν, αποτέλεσαν για τη συντηρητική κοινωνία της εποχής τους παραδείγματα "προς αποφυγήν", χλευάσθηκαν, διώχθηκαν και τονίστηκαν υπερβολικά, στοιχεία της προσωπικής τους ζωής για να συσκοτιστεί το έργο τους καθαυτό.
Ο πρώτος Έλληνας ψυχαναλυτής και ταυτόχρονα υπερρεαλιστής ποιητής, Ανδρέας Εμπειρίκος, παρερμηνεύθηκε από την πουριτανική κοινωνία της εποχής του, ως αλλόκοτος, περίεργος έως και παράφρονας.
Ο Κώστας Καρυωτάκης, μετατέθηκε-εξορίστηκε στην υποβαθμισμένη επαρχιακή κοινωνία της ίδιας εποχής με τον Εμπειρίκο, για πολιτικούς και συνδικαλιστικούς λόγους.
Ο Θωμάς Γκόρπας, σε μια διαδρομή ζωής από το Μεσολόγγι, στην Αθήνα, στο Παρίσι και στην Αίγινα, κατάφερε με τη διαβρωτική και αμείλικτη κοινωνική κριτική που άσκησε να αποκοπεί από τα κεντρικά λογοτεχνικά ρεύματα και να αφεθεί σε έναν περιθωριοποιημένο ρόλο ελεύθερου "κοινωνικού σκοπευτή".
Έχει πάντα ενδιαφέρον ο τρόπος που γράφει ο Σαρτρ τόσο στο υπόλοιπο έργο του, όσο και στη βιογραφία του Ζενέ.
Όλοι -και οι τρεις ποιητές- με κοινά θέματα της ποιητικής τους διαδρομής τον έρωτα (τη ζωή) και τον θάνατο, αναγνωρίσθηκαν, μετά θάνατον, ως πρωτοπόροι, ανανεωτές της Ελληνικής ποίησης, γιατί η φωνή τους δεν θα μπορούσε να φιμωθεί για πάντα.Αυτή φαίνεται να είναι συχνά, η μοίρα των αληθινών ποιητών.
"Ποιητής είναι αυτός που τον εξόρισαν βίαια από τον παράδεισο της παιδικής ηλικίας" λέει ο Σαρτρ.
Ο συμμορφωμένος ποιητής παρομοιάζεται με τον βοσκό. Υπάρχουν τρία είδη βοσκών, σύμφωνα με τον Σαρτρ: αυτοί που ενδιαφέρονται για το κρέας, για το μαλλί και για το γάλα των προβάτων και μόνο ο καλός ποιμένας ενδιαφέρεται για το ίδιο το πρόβατο δηλαδή τον καθημερινό άνθρωπο/αναγνώστη. (σ.σ. 81, 174-175)
Σύγχρονοι λογοτέχνες και κριτικοί, αναζητώντας πνευματικά πρότυπα, ανακάλυψαν λογοτέχνες (ποιητές, κυρίως) που δεν συμβιβάστηκαν με θέσεις, αξιώματα και μια οικονομικά ασφαλή, κοινωνική διαβίωση. Για τον λόγο αυτό ονομάστηκαν "άγιοι" και τοποθετήθηκαν σε ένα "σύμπαν" πνευματικό, παράλληλο με το θρησκευτικό.
Στην κατηγορία αυτών των "εκ μεταγραφής" αγίων έχουν τοποθετηθεί ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, που ως 'κοσμοκαλόγερος' θα μπορούσε να ανήκει και στις δύο κατηγορίες (θρησκευτική και λογοτεχνική), και τελευταία -σύμφωνα με την πρόταση του Γιάννη Κουβαρά, οι: Κώστας Καρυωτάκης, Ανδρέας Εμπειρίκος και Θωμάς Γκόρπας.
Ο πιο γνωστός από τους ξένους "αγίους" είναι ο Ζαν Ζενέ ή ο "άγιος" Ζενέ όπως τον βάπτισε στην βιογραφία του, ο Ζαν Πωλ Σαρτρ.
Στον πρόλογό του, ο Γ. Κ. εξηγεί πως συνεξετάζει ποιητές διαφορετικών γενεών που φαινομενικά δεν παρουσιάζουν προφανείς ομοιότητες, αλλά, έχουν υποδόριες, κοινές καταβολές, όπως οι: Σολωμός, Κάλβος, Μακρυγιάννης, Καβάφης, Σκαρίμπας και άλλοι.
Οι "Τριάδος Ήδυσμα" -οι τρεις ποιητές- που καταγράφει στο βιβλίο του ο Γ.Κ., με τον ελεύθερο, αντικομφορμιστικό και επαναστατικό τρόπο που έζησαν, αποτέλεσαν για τη συντηρητική κοινωνία της εποχής τους παραδείγματα "προς αποφυγήν", χλευάσθηκαν, διώχθηκαν και τονίστηκαν υπερβολικά, στοιχεία της προσωπικής τους ζωής για να συσκοτιστεί το έργο τους καθαυτό.
Ο πρώτος Έλληνας ψυχαναλυτής και ταυτόχρονα υπερρεαλιστής ποιητής, Ανδρέας Εμπειρίκος, παρερμηνεύθηκε από την πουριτανική κοινωνία της εποχής του, ως αλλόκοτος, περίεργος έως και παράφρονας.
Ο Κώστας Καρυωτάκης, μετατέθηκε-εξορίστηκε στην υποβαθμισμένη επαρχιακή κοινωνία της ίδιας εποχής με τον Εμπειρίκο, για πολιτικούς και συνδικαλιστικούς λόγους.
Ο Θωμάς Γκόρπας, σε μια διαδρομή ζωής από το Μεσολόγγι, στην Αθήνα, στο Παρίσι και στην Αίγινα, κατάφερε με τη διαβρωτική και αμείλικτη κοινωνική κριτική που άσκησε να αποκοπεί από τα κεντρικά λογοτεχνικά ρεύματα και να αφεθεί σε έναν περιθωριοποιημένο ρόλο ελεύθερου "κοινωνικού σκοπευτή".
Έχει πάντα ενδιαφέρον ο τρόπος που γράφει ο Σαρτρ τόσο στο υπόλοιπο έργο του, όσο και στη βιογραφία του Ζενέ.
Όλοι -και οι τρεις ποιητές- με κοινά θέματα της ποιητικής τους διαδρομής τον έρωτα (τη ζωή) και τον θάνατο, αναγνωρίσθηκαν, μετά θάνατον, ως πρωτοπόροι, ανανεωτές της Ελληνικής ποίησης, γιατί η φωνή τους δεν θα μπορούσε να φιμωθεί για πάντα.Αυτή φαίνεται να είναι συχνά, η μοίρα των αληθινών ποιητών.
Πηγές: Γιάννης Κουβαράς, Της μη συμμορφώσεως άγιοι Εμπειρίκος, Γκόρπας, Καρυωτάκης, Εκδ. Γαβριηλίδης 2012, σ.σ. 248.
Jean Paul Sartre, Άγιος Ζενέ - Κωμωδός και μάρτυρας,(δύο τόμοι), μτφρ. Λουκάς Θεοδωρακόπουλος, Εκδ. Εξάντας 1990, σ.σ. 1010.
Jean Paul Sartre, Άγιος Ζενέ - Κωμωδός και μάρτυρας,(δύο τόμοι), μτφρ. Λουκάς Θεοδωρακόπουλος, Εκδ. Εξάντας 1990, σ.σ. 1010.
Γιώργος Χατζηαποστόλου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου