Μια επώνυμη γυναίκα

Η Πανωραία Χατζηκώστα ήταν Ελληνίδα Μικρασιάτισσα καταγόμενη από αρχοντική οικογένεια τών Κυδωνιών (Αϊβαλί). Το Αϊβαλί καταστράφηκε στις 2 Ιουνίου 1821 από τον τουρκικό στρατό, ως αντίποινα για την πυρπόληση τουρκικού δίκροτου στις 27 Μαΐου στην Ερεσσό της Λέσβου. Τότε η κυρία Χατζηκώστα έχασε τον άντρα της και τα τέσσερα της παιδιά και κατέφυγε στο Ναύπλιο.

Η κυρία Χατζηκώστα καταγράφηκε στην ιστορική μνήμη.όταν, σύμφωνα με αναφορές της εποχής, προσέφερε τα ελάχιστα υπάρχοντά της στον έρανο που έλαβε χώρα στο Ναύπλιο για την ενίσχυση των πολιορκημένων του Μεσολογγίου, το 1826. Ο Ευάγγελος Δαδιώτης, αναφέρεται στη δήλωσή της: "Δεν έχω τίποτα άλλο από αυτό το ασημένιο δαχτυλίδι κι αυτό το γρόσι. Αυτά τα τιποτένια προσφέρω στο μαρτυρικό Μεσολόγγι".

Έκτοτε ο χυδαίος χαρακτηρισμός "Ψωροκώσταινα" που αποδιδόταν στην κυρία Χατζηκώστα, αναφέρεται στο ελληνικό κράτος ως κράτος φτωχό, που βασίζεται το περισσότερο στην εθελοντική συνδρομή και προσπάθεια των κατοίκων του παρά στη σωστή και επιστημονική οργάνωση και διαχείριση των εσόδων του.

(Πηγή: wikipedia)

Επισημάνσεις:

Προτείνω να σταματήσουμε να προσβάλλουμε έντιμους ανθρώπους όπως η κυρία Χατζηκώστα που οι ιστορικές και κοινωνικές συγκυρίες καταδίκασαν να ζουν στη φτώχεια και τη μιζέρεια, αναπαράγοντας στερεότυπα και ρατσιστικούς χαρακτηρισμούς. Η λεκτική (θεωρητική) αποστασιοποίηση από την πενία και τη δυστυχία δεν μας προσδίδει ευημερία, ούτε ανεβάζει το κοινωνικό μας επίπεδο ' το αντίστροφο! Πόσο μάλλον όταν αυτοί οι άνθρωποι, προσφέρουν όχι από το υστέρημά τους, αλλά από την ίδια τους τη σάρκα στο έθνος ώστε να αναστηθεί.

Το ασημένιο δαχτυλίδι που προσέφερε η κυρία Χατζηκώστα, δεν ήταν μόνο μια ακριβή προσφορά, αλλά αντιπροσώπευε το τελευταίο σύμβολο μιας προσηγούμενης ευημερούσας ζωής στις ακτές της Ιωνίας από την οποία αποκόπηκε βίαια. Δηλαδή, η μεγάλη αυτή κυρία αποποιούνταν μια για πάντα την ελάχιστη πιθανότητα να ξεκινήσει μια ανθρώπινη ζωή.

Από την άλλη πλευρά, καλό θα ήταν σήμερα, να πάψουμε να αποκαλούμε κυρίους, μια μακρά σειρά ανάξιων πολιτικών που τους προώθησαν σε κρατικές θέσεις διεφθαρμένοι κομματικοί μηχανισμοί και εξέλεξε ένας συμφεροντολόγος ελληνικός λαός για να εξυπηρετήσουν τα ατομικά του συμφέροντα.

Ενδεικτικό κριτήριο της αξίας ενός πολιτικού είναι, κατά τη γνώμη μου, η οικονομική κατάσταση στην οποία βρισκόταν όταν απεβίωσε. Αν εξήλθε πλουσιώτερος από την πολιτική, σε σχέση με την προηγούμενη κατάστασή του, γεγονός που παραπέμπει σε εκμετάλλευση της θέσης του, είναι ένας ανάξιος πολιτικός, που δεν δικαιούται να τον αποκαλούν κύριο.

Τιμούμε τους ανιδιοτελείς ανθρώπους - πολιτικούς, αν και χρειάζεται να ψάξουμε πολύ για να τους "ανακαλύψουμε".

Χρόνια Πολλά

Γιώργος Χατζηαποστόλου

Ιδού οι ανθρώπινοι χαρακτήρες

"Ιδού, ο Νυμφίος έρχεται εν τω μέσω της νυκτός, και μακάριος ο δούλος, ον ευρίσει γρηγορούντα. Ανάξιος δε πάλιν ον ευρήσει ραθυμούντα". (Κατά Ματθαίον, κεφ. 25, 1-3)

Ίσως, αυτή την παραβολή να είχε υπόψη του ο Ανδρέας Λασκαράτος όταν σκέφθηκε να την μεταφέρει στα ανθρώπινα μέτρα αντικαθιστώντας (συντροφεύοντας) τον Χριστό με τον αληθινά πιστό άνθρωπο που ζει στον κόσμο.Γράφοντας ένα ανθολόγιο χαρακτήρων, που τιτλοφόρησε: "Ιδού ο Άνθρωπος" - (Ανθρώπινοι χαρακτήρες), αναδείχθηκαν τόσο η κοφτερή ματιά του, ως συγγραφέα όσο και η ταπεινότητά του ως ανθρώπου.

Άξιος συνεχιστής του Αισώπου, του Θεόφραστου και του Λα Μπρουγιέρ, στη μελέτη των ανθρώπινων χαρακτήρων, ο Λασκαράτος  έγραψε μια ευκολοδιάβαστη, λακωνική, σαφή και ακριβή -για την εποχή του και όχι μόνο- ανάλυση των ανθρώπινων τύπων.

Ο ίδιος, όπως και ο Νϊκος Καζαντζάκης, που αφορίστηκαν από την Εκκλησία, ήταν αναμφισβήτητα δύο πραγματικά πιστοί χριστιανοί. Το 'αμάρτημά' τους, για το οποίο τιμωρήθηκαν ήταν πως πίστευαν στην ουσία του Χριστιανισμού που είναι η πίστη και η αγάπη και όχι στην τυπολατρία που επέβαλε ο κλήρος για να χειραγωγεί την θρησκευτική συμπεριφορά των πιστών, με σκοπό το οικονομικό κέρδος ή την κοινωνική προβολή των παπάδων -εκπροσώπων των ελίτ- που ήθελαν να ονομάζονται ιερείς - εκπρόσωποι του Θεού επάνω στη γη. 

Γιώργος Χατζηαποστόλου

Πηγές: 

Θεόφραστος, Χαρακτήρες, μτφρ. Ιβάνα Ζάζα, Εκδ. Το ποντίκι 2009, σ.σ. 104

Theophrastus, The Characters, Translation By Charles E. Bennett & William A. Hammond, Ed. Longmanns, Green, and Co., New York, London and Bombay 1902.

http://archive.org/stream/charactersoftheo00theorich#page/n9/mode/2up

Jean De La Bruyere, Οι χαρακτήρες, μτφρ. Henri Van Laun, εικονογρ. B. Damman, V. Foulquier 1885,  Εκδ. Project Gutenberg 2014, σ.σ. 372.

https://www.gutenberg.org/files/46633/46633-h/46633-h.htm

Ανδρέας Λασκαράτος, Άπαντα (3ος τόμος) - Ιδού ο άνθρωπος (ανθρώπινοι  χαρακτήρες), επιμ. Γ. Πικρός, μτφρ. M.-T. Thomos, Χρ. Μίχα, Πρώτη έκδοση Τύποις ΠΡΟΟΔΟΥ, Εν Κεφαλληνία 1886, Εκδ. Λυχνίες (χ.χ.) [1970], σ.σ. 147-383.

https://issuu.com/christos26/docs/___________________________________

 

Όταν η γάτα "δεν εννοεί να κινηθεί...."

 

Η Ελλάδα της εποχής που ακολούθησε την επανάσταση του 1821, γλωσσικά, ήταν ένα ασύνδετο σύνολο από ντοπιολαλιές περιορισμένων κοινωνιών όπου κυριαρχούσαν στον καθημερινό λόγο λέξεις με ιταλική, τουρκική, αρβανίτικη, σλαβική, αλλά και αρχαιοελληνική  ρίζα.

Μια από τις λέξεις λόγιας προέλευσης ήταν και το ρήμα παιζογελώ.

Στην αναζήτησή μου στο βικιλεξικό  δεν βρήκα ούτε ορισμό, ούτε ετυμολογία της λέξης. Θα μου πείτε: "δεν είναι έγκυρο λεξικό" αλλά θα σας αντιτείνω πως είναι ένα ελεύθερο -όπως επιγράφεται- λεξικό, και στο κάτω-κάτω απευθύνεται σε ημιμαθείς επισκέπτες όπως οι περισσότεροι από εμάς που δεν έχουν μεγάλες γλωσσολογικές απαιτήσεις ούτε ιδιαίτερες πνευματικές ανησυχίες.

Πάντως, απ' όσο θυμάμαι, η λέξη ακουγόταν τακτικά στο σπίτι, από τους γονείς μου και μου φέρνει στο μυαλό μια χαριτωμένη ατάκα από την παλιά ελληνική κωμωδία "Όταν λείπει η γάτα" που ο Γιώργος Γαβριηλίδης με μεγάλη άνεση διαπίστωνε: "Ενίοτε οι άνθρωποι καταλαμβάνονται από μια φιλοπαίγμονα διάθεση...και παρουσιάζονται ως άλλοι από αυτό που είναι στην πραγματικότητα" Πλάκα δεν έχει η καθαρεύουσα; Αν δεν την είχε κακοποιήσει τόσο βάναυσα η χούντα, θα μπορούσα μέχρι και να τη συμπαθήσω!

Από εκείνη την εποχή έχουν περάσει πολλά χρόνια, οι άνθρωποι άλλαξαν, η ζωή έγινε αγνώριστη, μόνο οι γάτες παρέμειναν σταθερές στις συνήθειές τους. Δεν λένε να κουνήσουν από τη θέση τους όταν καταλάβουν πως κάποιο ποντίκι όπου νά 'ναι θα κάνει την εμφάνισή του ' και όταν γίνει αυτό θα παίξουν μαζί του και θα το περιγελάσουν πριν το καταπιούν.

Το ρήμα έχει περάσει και στην ελληνική δισκογραφία με αμυδρές παραλλαγές'

"Παίζω και γελώ κι άλλην αγαπώ' μάθε κι άλλη μια πως δεν σε θέλω πια..."

"Εδώ είναι Βαλκάνια, δεν είναι παίξε - γέλασε" και άλλες εμφανίσεις που μου διαφεύγουν.

θα μου πείτε: " Γιατί τα λες όλα αυτά και μας κουράζεις χωρίς λόγο;

Θα σας απαντήσω: "Υπάρχει λόγος σοβαρός που ήμουν νέος χλιαρός", μόνο αν δεν βρω κάποια καλύτερη δικαιολογία.

Δείτε ' το πρόβλημά μου είναι πως το ρήμα χρησιμοποιείται στον καθημερινό λόγο, κατά κόρον, στο δεύτερο και το τρίτο ενικό και πληθυντικό πρόσωπο.

παιζογελάς, παιζογελά,....παιζογελάτε, παιζογελούν, όπως επίσης δεν χρησιμοποιείται με την κατάλληλη για την εποχή μας ορθογραφικά αδόκιμη παραλλαγή του: πεζογελάς, ...πεζογελάτε....

Αν δεν με/μας αφορά προσωπικά, δεν βλέπω για ποιό λόγο θα μπορούσε να μας ενδιαφέρει να το χρησιμοποιήσουμε στον προσωπικό μας λόγο. 

Και επειδή εσείς οι πολιτικοί, είστε και χοντροκέφαλοι και δεν διαπερνούν το δέρμα σας κάτι τέτοια μικρά τσιμπήματα όπως τα λόγια μου, θα είμαι ρεαλιστής για να γίνω απόλυτα κατανοητός.

Η Αγορά παραμένει κλειστή, εδώ και 12 μήνες' γιατί όχι και για 14, 15, 16 μήνες; Για εσάς μια παράταση της καραντίνας δεν είναι παρά μια ανώδυνη απόφαση. Εσείς εργάζεστε κανονικά, πληρώνεστε κανονικά, κυκλοφορείτε ελεύθερα, άλλοτε φοράτε μάσκα, άλλοτε τη βγάζετε, άλλοτε αποφεύγετε τον συνωστισμό, άλλοτε τον επιδιώκετε' στις κομματικές σας παρέες ' κανείς δεν πρόκειται να σας τιμωρήσει με πρόστιμο, όπως και αν φερθείτε. Επομένως είναι εύλογο να αναρωτηθώ: "Γιατί να ανοίξει το λιανεμπόριο στις 22 ή στις 29 Μαρτίου; Τι βιασύνες είναι αυτές; Να ανοίξει στις 29 Μαρτίου και γιατί όχι, λίγες μέρες αργότερα και ακόμα καλύτερα μια εβδομάδα πριν από το Πάσχα" . Γούστο έχει η εναλλακτική ημερομηνία που μας δίνετε ' εντάσσεται στο πνεύμα: "εμείς (η κυβέρνηση) σας αγαπάμε και σας νοιαζόμαστε, αλλά βλέπετε η πανδημία μας εμποδίζει να σας δείξουμε ολόκληρη την αγάπη μας!"

Ευτυχώς που εμποδίζεστε να μας δείξετε ολόκληρο το μέγεθος της αγάπης σας γιατί διαφορετικά θα έπρεπε να πάρουμε ειδικές προφυλάξεις για να μπορέσουμε να κυκλοφορήσουμε ασφαλείς.

Αν δεν κατάφερα, ούτε τώρα να γίνω κατανοητός, δεν υπάρχει ελπίδα' εγκαταλείπω την προσπάθεια....

Εντάξει ' μας 'δουλεύετε' επανειλημμένα και απροκάλυπτα. Θα μπορούσα ακόμα και να ανεχθώ τον εμπαιγμό από έναν ευφυή συγγραφέα ή έναν χαρισματικό καλλιτέχνη, αλλά όχι από τον κύριο υπουργό της υπανάπτυξης.... ούτε από την άλλη πονηρορόγατα ' τον υπουργό αγροτικής χρεωκοπίας. 

Σημείωση: Δεν μπορώ να βλέπω ' πραγματικά στενοχωριέμαι να αντικρίζω μια γυναίκα με προσωπικότητα και γοητεία όπως την τωρινή κυβερνητική εκπρόσωπο -που αντικατέστησε δύο ανεκδιήγητους προκατόχους- να εκφωνεί κακογραμμένα κείμενα, κάνοντας απεγνωσμένες προσπάθειες να τους προσδώσει εγκυρότητα.

Λοιπόν, 

καλή συνέχεια και ήρεμα' 

μην κάνετε βίαιες κινήσεις 

γιατί μπορεί να ξυπνήσουμε...

Γιώργος Χατζηαποστόλου