Ο ναός του Αγ. Νικολάου Ραγκαβά βρίσκεται βορειοανατολικά της Ακρόπολης μεταξύ των οδών Πρυτανείου και Επιχάρμου στα Αναφιώτικα και είναι ένα από τα σημαντικότερα Βυζαντινά μνημεία της πόλης. Μετά από την κατασκευή του υπέστη σημαντικές αλλαγές και προσθήκες.
Σύμφωνα με γραπτές πηγές, το όνομα Ραγκαβάς ανήκει σε σημαντική οικογένεια της Αθήνας και της Κωνσταντινούπολης, της οποίας το γνωστότερο μέλος ήταν ο αυτοκράτορας Μιχαήλ Ραγκαβάς ο 1ος (811-13). Δε διασώζονται γραπτές πηγές σχετικά με τη θεμελίωση του ναού. Πάντως, έπαιξε τόσο σημαντικό ρόλο στη μεσαιωνική Αθήνα, που η περιοχή γύρω από αυτόν πήρε το όνομά του, καθώς επίσης και η κοντινή είσοδος του αμυντικού τείχους, η Πύλη του Ραγκαβά.
Αρχικά ήταν ιδιωτικός, αλλά τελικά έγινε, και παραμένει έως σήμερα, ενοριακός ναός. Οι ειδικοί χρονολογούν το κτήριο στον 11ο αιώνα (1040-50) εξαιτίας των στυλιστικών χαρακτηριστικών που είναι παρόμοια με αυτά πολυάριθμων εκκλησιών της περιόδου αυτής (Σωτήρα Λυκοδήμου περ. 1031, Καπνικαρέα περ. 1050 και Αγία Αικατερίνη, πριν από το 1050). Ο ναός απέκτησε τη σημερινή του μορφή κατά τις εργασίες συντήρησης του 1979-80, που αποκάλυψαν αρκετά πρωτότυπα στοιχεία, όπως ο τρούλος, η οροφή και η βόρεια πλευρά.
Στη βορειοανατολική πλευρά είναι ορατή η μεσοβυζαντινή διαρρύθμιση των προσόψεων και των περιθωρίων. Οι μεγάλες κάθετες πλάκες είναι τοποθετημένες παράλληλα στο κάτω μέρος του τοίχου, αλλά χωρίς να σχηματίζουν σταυρό. Η τοιχοποιία ακολουθεί τον τύπο cloisonne, π.χ. έχουν χρησιμοποιηθεί λαξευμένες πέτρες με τέσσερις πλευρές, περιστοιχισμένες από τούβλα.
Υπάρχουν μερικές διακοσμητικές κουφικές διατάξεις των τούβλων (διακοσμητικά στοιχεία που μιμούνται την αραβική γραφή στην οποία γράφτηκε για πρώτη φορά το Κοράνι στην πόλη Κούφα του σημερινού Ιράκ) και έχουν επίσης χρησιμοποιηθεί πολυάριθμα αρχαία αρχιτεκτονικά υλικά, γεγονός που αποτελούσε συχνό φαινόμενο εκείνη την εποχή. Ένα ιδιαίτερο διακοσμητικό στοιχείο είναι η διπλή σειρά με γεισίπους γύρω από το εξωτερικό τμήμα του ναού. Ο τρούλος είναι επίσης χαρακτηριστικός της περιόδου. Είναι μικρός, οκταγωνικός και ανήκει στον αθηναϊκό τύπο. Ο ναός του Αγίου Νικολάου είναι τετρακίονος, σταυροειδής εγγεγραμμένος με τρούλο, παρόμοιος με αυτόν των Αγίων Ασωμάτων στο Θησείο και τον ναό της Μεταμορφώσεως στη βόρεια πλαγιά της Ακρόπολης. Μεταγενέστερα προστέθηκε το παρεκκλήσι της Αγίας Παρασκευής στη βόρεια πλευρά. Αργότερα, ο ναός γύρω από τον οποίος είχε αρχίσει να αναπτύσσεται η συνοικία των Αναφιώτικων, επεκτάθηκε προς τα δυτικά με την προσθήκη του νάρθηκα και του κωδωνοστασίου, ενώ οι αψίδες στην ανατολική πλευρά πήραν τη μορφή ενοποιημένου αντερείσματος (αντιστηρίγματος).
Κυριακή 1 Ιουνίου 2008
Γάμος σε παλιά εκκλησία της Αθήνας
Ο ναός του Αγ. Νικολάου Ραγκαβά βρίσκεται βορειοανατολικά της Ακρόπολης μεταξύ των οδών Πρυτανείου και Επιχάρμου στα Αναφιώτικα και είναι ένα από τα σημαντικότερα Βυζαντινά μνημεία της πόλης. Μετά από την κατασκευή του υπέστη σημαντικές αλλαγές και προσθήκες.
Σύμφωνα με γραπτές πηγές, το όνομα Ραγκαβάς ανήκει σε σημαντική οικογένεια της Αθήνας και της Κωνσταντινούπολης, της οποίας το γνωστότερο μέλος ήταν ο αυτοκράτορας Μιχαήλ Ραγκαβάς ο 1ος (811-13). Δε διασώζονται γραπτές πηγές σχετικά με τη θεμελίωση του ναού. Πάντως, έπαιξε τόσο σημαντικό ρόλο στη μεσαιωνική Αθήνα, που η περιοχή γύρω από αυτόν πήρε το όνομά του, καθώς επίσης και η κοντινή είσοδος του αμυντικού τείχους, η Πύλη του Ραγκαβά.
Αρχικά ήταν ιδιωτικός, αλλά τελικά έγινε, και παραμένει έως σήμερα, ενοριακός ναός. Οι ειδικοί χρονολογούν το κτήριο στον 11ο αιώνα (1040-50) εξαιτίας των στυλιστικών χαρακτηριστικών που είναι παρόμοια με αυτά πολυάριθμων εκκλησιών της περιόδου αυτής (Σωτήρα Λυκοδήμου περ. 1031, Καπνικαρέα περ. 1050 και Αγία Αικατερίνη, πριν από το 1050). Ο ναός απέκτησε τη σημερινή του μορφή κατά τις εργασίες συντήρησης του 1979-80, που αποκάλυψαν αρκετά πρωτότυπα στοιχεία, όπως ο τρούλος, η οροφή και η βόρεια πλευρά.
Στη βορειοανατολική πλευρά είναι ορατή η μεσοβυζαντινή διαρρύθμιση των προσόψεων και των περιθωρίων. Οι μεγάλες κάθετες πλάκες είναι τοποθετημένες παράλληλα στο κάτω μέρος του τοίχου, αλλά χωρίς να σχηματίζουν σταυρό. Η τοιχοποιία ακολουθεί τον τύπο cloisonne, π.χ. έχουν χρησιμοποιηθεί λαξευμένες πέτρες με τέσσερις πλευρές, περιστοιχισμένες από τούβλα.
Υπάρχουν μερικές διακοσμητικές κουφικές διατάξεις των τούβλων (διακοσμητικά στοιχεία που μιμούνται την αραβική γραφή στην οποία γράφτηκε για πρώτη φορά το Κοράνι στην πόλη Κούφα του σημερινού Ιράκ) και έχουν επίσης χρησιμοποιηθεί πολυάριθμα αρχαία αρχιτεκτονικά υλικά, γεγονός που αποτελούσε συχνό φαινόμενο εκείνη την εποχή. Ένα ιδιαίτερο διακοσμητικό στοιχείο είναι η διπλή σειρά με γεισίπους γύρω από το εξωτερικό τμήμα του ναού. Ο τρούλος είναι επίσης χαρακτηριστικός της περιόδου. Είναι μικρός, οκταγωνικός και ανήκει στον αθηναϊκό τύπο. Ο ναός του Αγίου Νικολάου είναι τετρακίονος, σταυροειδής εγγεγραμμένος με τρούλο, παρόμοιος με αυτόν των Αγίων Ασωμάτων στο Θησείο και τον ναό της Μεταμορφώσεως στη βόρεια πλαγιά της Ακρόπολης. Μεταγενέστερα προστέθηκε το παρεκκλήσι της Αγίας Παρασκευής στη βόρεια πλευρά. Αργότερα, ο ναός γύρω από τον οποίος είχε αρχίσει να αναπτύσσεται η συνοικία των Αναφιώτικων, επεκτάθηκε προς τα δυτικά με την προσθήκη του νάρθηκα και του κωδωνοστασίου, ενώ οι αψίδες στην ανατολική πλευρά πήραν τη μορφή ενοποιημένου αντερείσματος (αντιστηρίγματος).
Εγγραφή σε:
Σχόλια ανάρτησης (Atom)
1 σχόλιο:
Παρευρέθηκα στο γάμο της αδελφής ενός καλού φίλου μου (του Πέτρου) που έγινε το απόγευμα του Σαββάτου 31 Μαϊου 2008 στην ομώνυμη εκκλησία.
Η εκκλησία στηρίζεται στους πρόποδες του βράχου της Ακρόπολης και αγναντεύει τον λόφο του Λυκαβηττού χωρίς να την εμποδίζει κανένα σύγχρονο κτίριο. Ίσως γι' αυτό άντεξε να στέκεται σε αυτή τη θέση για σχεδόν χίλια χρόνια.
Τα συναισθήματα των καλεσμένων κλιμακώνονταν από την ειλικρινή ιερή συγκίνηση του ιερέα έως τη φιλαρέσκεια των νεαρών γυναικών που έδειχναν με κάθε τρόπο το ωραίο φόρεμά τους ή το περιποιημένο χτένισμά τους και την βαριεστημάρα κάποιου παλιού μάγκα που κάθε τόσο τάραζε την ηρεμία της τελετής με σχόλια προς τον Ιερέα του τύπου: "έλα τώρα προχώρα! τελείωνε!" κλπ.
Το πιο εντυπωσιακό ήταν πως αρκετοί από τους καλεσμένους δεν είχαν καταφέρει να ξεχάσουν ούτε για μια στιγμή τις έγνοιες και τα καθημερινά προβλήματά τους και αυτό φαινόταν καθαρά στη στάση του σώματός τους και στον τρόπο που παρατηρούσαν τους άλλους.
Την μισή περίπου ώρα που διήρκεσε η τελετή ταξίδεψα στο παρελθόν, στην ιστορία του ναού και στο μυαλό της νύφης που έλαμπε, καθώς είναι μια πολύ ωραία κοπέλλα και των γονιών της και του φίλου μου που μεταξύ ευθύνης και συγκίνησης ήταν εκστασιαμένοι από το γεγονός.
Εύχομαι οικογενειακή γαλήνη και κοινωνική πρόοδο, με όλη μου την καρδιά.
Δημοσίευση σχολίου