Η κινούμενη εικόνα και ο ακίνητος θεατής

 Όταν τσακώνπνται ένας λογικός άνθρωπος με έναν παράλογο, φταίει πάμτα ο λογικός, έλεγε η μητέρα μου, γιατί ο παράλογος αδυνατεί να συνειδητοποιήσει το αβάσιμο της άποψής του. Στο ίδιο πλαίσιο των ανισομερών διαφωνιών, αν συμπεριληφθεί η σχέση εικόνας και λέξεων (μια εικόνα = χίλιες λέξεις) τότε τρεις εικόνες μπορούν να περιγραφούν με τρεις χιλιάδες λέξεις. Αν, στη συνέχεια, η εικόνες αλληλοδιαδέχονται η μία την άλλη με μεγάλη ταχύτητα (κινηματογράφος, τηλεόραση, βίντεο, υπολογιστής, κινητό τηλέφωνο) τότε είναι σχεδόν αδύνατο να περιγράψει -και να συνειδητοπιήσει- ο άνθρωπος τι αντιπροσωπεύουν οι κινούμενες εικόνες, ποιά γεγονότα περιγράφουν, ποιά συναισθήματα εκφράζουν και ποιές σκέψεις γεννούν. 

Το μεγάλο μέγεθος της τηλεοπτικής οθόνης πέρα από ένδειξη νεοπλουτισμού είναι και απόδειξη ημιμάθειας και αναγνώριση άγνοιας. Στην πραγματικότητα ο κάτοχος μιας πελώριας οθόνης επιχειρεί να μεταφέρει στο σπίτι του τη μεγάλη οθόνη του κινηματογράφου ώστε να αποφύγει τις μετακινήσεις για να δει ταινίες, τα εισιτήρια, τον συγχρωτισμό με τους άλλους θεατές σε μια μεγάλη αίθουσα. Η αγοραφοβία καραδοκεί και στο τέλος του δρόμου η αγχώδης διαταραχή έως και η κρίση πανικού μπορεί να συμβούν.

Η εποχή του "φαίνεσθαι" παραμερίζει την ουσία του "είναι" και η κοινωνική απομόνωση ξεγελάει τον θεατή πως παραμένει ενεργός και παντογνώστης, χωρίς κόπο και χωρίς προσπάθεια. Τα εικονογραφημένα παιδικά παραμύθια μετασχηματίστηκαν μέσα από τη μικρή οθόνη σε "ιστορίες" για μεγάλους. Οι εταιρείες παραγωγής διαλέγουν τη θεματογραφία των ταινιών, γιατί ισχυρίονται πως "γνωρίζουν" τι θέλει ο θεατής, για να παραμείνει παρατηρητής και να μην γίνει ενεργός πολίτης.

Δεν αρκεί να "κοιτάξεις για να δεις" πρέπει να σκφτείς και να δράσεις.

Γιώργος Χατζηαποστόλου