Το νόημα του μαραθώνιου δρόμου

Σήμερα ζήσαμε άλλη μια μεγάλη αθλητική και πολιτισμική επέτειο: 2500 χρόνια από τη νικηφόρα μάχη του Μαραθώνα. Κάτω από την πίεση της διεθνούς κοινής γνώμης που έχει πρόσφατη στη μνήμη της τη λαμπρή διοργάνωση των Ολυμπιακών αγώνων του 2004, η Ελλάδα υποχρεώθηκε να διοργανώσει μια σειρά εκδηλώσεων, σε πείσμα της οικονομικής δυσπραγίας. Στην Αρχαιότητα η Ελλάδα - η Ευρώπη- δεν αλώθηκε από τους Ανατολικούς Λαούς -κυρίως Πέρσες- και έχει φτάσει στην εποχή μας στο σημείο να επιχειρεί την ολοκλήρωση (ενοποίησή της), με όλα τα προβλήματα οικονομικής επικυριαρχίας των ισχυρών επάνω στα ασθενή κράτη της Ευρώπης.
Σε έναν αγώνα, άλλοι υποστηρίζουν πως το κυριότερο είναι η συμμετοχή ' άλλοι, ο τερματισμός ' άλλοι, ο συντομότερος δυνατός χρόνος ολοκλήρωσης της προσπάθειας. Επιτρέψτε μου να αλλάξω λίγο τη σειρά αξιολόγησης: κατά τη γνώμη μου έχει μεγάλη σημασία να τελειώνουμε ότι αρχίζουμε, όσο δύσκολο και επίπονο και αν είναι αυτό. Παρότι δεν ακούγομαι καθόλου πρωτότυπος υπενθυμίζω πως τις ιδιαίτερα μακρές, χρονικά, και επίπονες διαδικασίες συνηθίζουμε να τις παρομοιάζουμε με μαραθώνιο. Δεν έχω τρέξει στη ζωή μου μαραθώνιο ' η μεγαλύτερη απόσταση που έχω τρέξει έως σήμερα είναι 10 χιλιόμετρα, αλλά συνηθίζω να περπατώ από 5 έως 25 χιλιόμετρα κάθε εβδομάδα.
Εξίσου σημαντικό με το να προσπαθούμε μόνοι μας είναι να τολμούμε να ζητούμε τη βοήθεια των άλλων, όταν υπάρχει επιτακτική ανάγκη, παρακάμπτοντας εγωϊσμούς και μικροψυχίες.
"Κανένας άνθρωπος δεν είναι νησί" έλεγε ο Σαίξπηρ, αν και τα νησιά έχουν μια γοητεία.
Όσοι λοιπόν προσπαθούν να ολοκληρώσουν ένα έργο, όπως η Ελβετίδα μαραθωνοδρόμος, έχουν τον απόλυτο σεβασμό μου.

Γιώργος Δημητρίου Χ.

Λίγα λόγια για τον John Dewey

Ευτυχισμένος ή φιλόσοφος;

Ο Σωκράτης έλεγε: "όποιος νυμφεύεται μια καλή γυναίκα είναι ευτυχής ' όποιος νυμφεύεται μια κακή γίνεται φιλόσοφος".



Το μονόπρακτο "Οι βλαβερές συνέπειες του καπνού" του Α. Τσέχωφ αναρτήθηκε από ksoker στις 27 Οκτωβρίου του 2009.

Η δημιουργική γραφή

Σοφία Μαντουβάλου

Τα βιβλία παιδικής λογοτεχνίας μπορούν να προσφέρουν σημαντικά στην εκπαίδευση των νηπίων. Η αξιοποίηση της τέχνης του λόγου από την πλευρά του εκπαιδευτικού ενεργοποιεί το ενδιαφέρον των παιδιών καθώς βλέπουν ιστορίες να γεννιούνται από μία λέξη μπροστά στα μάτια τους και μάλιστα με τη δική τους συμμετοχή. Αυτές ήσαν οι κύριες σκέψεις που παρουσίασε η συγγραφέας Σοφία Μαντουβάλου στο σεμινάριο για εκπαιδευτικούς, νηπιαγωγούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές, κατά την τελευταία ημέρα του 3ου "θερινού πανεπιστημίου" που πραγματοποιήθηκε στη Βουλιαγμένη μεταξύ 19 και 23 Ιουλίου 2010.

Το θέμα του σεμιναρίου αποτέλεσε ουσιαστικά μια ανανεωμένη παρουσίαση της πρότασης που είχε γίνει από τη συγγραφέα τον Απρίλιο του 2008 στο πολυλειτουργικό κέντρο του δήμου Κομοτηνής. Αποσπάσματα της συνέντευξης που έδωσε στη Δήμητρα Συμεωνίδου παρατίθενται στη συνέχεια.

Η Σοφία Μαντουβάλου έχει σπουδάσει ψυχολογία, εκπαιδευτική τεχνολογία και κινηματογράφο και ειδικεύεται στην εκπαίδευση με τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Πρόκειται για έναν χαριτωμένο άνθρωπο που γνωρίζει να συνδυάζει τη στέρεα δομή της κριτικής σκέψης του έμπειρου δασκάλου με την αυθόρμητη σκέψη του παιδιού.

[Εκείνο όμως που της αρέσει περισσότερο όπως σημειώνει η ίδια: «είναι να παίρνω ένα κομματάκι από την πραγματικότητα να το ντύνω με όνειρο και φαντασία και να φτιάχνω μια καινούργια πραγματικότητα: ένα βιβλίο για παιδιά». Η ίδια έχει γράψει πολλά βιβλία για παιδιά. Με πρακτικές συμβουλές, αλλά και απαντώντας σε ερωτήσεις, προσπάθησε να εξηγήσει στους εκπαιδευτικούς τη χρήση του παραμυθιού στα νήπια ακόμα και την παραγωγή ενός παιδικού βιβλίου σε συνεργασία με τα νήπια.

Οι ιστορίες γεννιούνται πράγματι μέσα από μία λέξη κ. Μαντουβάλου;

-Ναι. Δεν το πιστεύετε δηλαδή ότι με μια λέξη μπορούμε να φτιάξουμε ιστορία; Δεν θέλω να σας πω το μυστικό, γιατί αν το πω θα διαρρεύσει. Αλλά σίγουρα από μια λέξη μπορούμε να φτιάξουμε ιστορία, πρώτα από όλα γιατί μία λέξη μπορεί να μας δώσει την ιδέα για μία ιστορία. Δεύτερο, γιατί μία λέξη μπορεί να μας κάνει να νιώσουμε, να αισθανθούμε, να περιγράψουμε, να διευρύνει την φαντασία μας, να πάει πιο πέρα την πραγματικότητα, γιατί τι άλλο είναι η φαντασία από διεύρυνση της πραγματικότητας. Φαντασία δεν είναι ψέματα, είναι μία πραγματικότητα, είναι επιθυμητή πραγματικότητα.

Μέσα από αυτή την λέξη τα παιδιά μπορούν να πλάσουν την δική τους ιστορία με την βοήθειά σας;

-Ναι, μέσα από μία λέξη, οι νηπιαγωγοί μπορεί να κάνουν τα παιδιά να φτιάξουν μία ιστορία, γιατί η ιστορία τι είναι; Έχει έναν ήρωα, έχει δράση, δηλαδή είναι ουσιαστικά μερικά ουσιαστικά και επίθετα που περιγράφουν έναν ήρωα και μερικά ρήματα που κάνουν τον ήρωα να κάνει κάτι. Αυτά είναι πολύ απλοποιημένα που σας λέω αλλά θα φτιάξουμε ωραίες ιστορίες και πέρα από αυτό όμως τους έχω και ένα πολύ βαρύ πυροβολικό, τους έχω όλο το επιστημονικό υλικό που χρειάζεται για να κάνουμε σωστά {και} δομημένα μία ιστορία με εκπαιδευτικούς στόχους.

Η τέχνη του λόγου για παιδιά είναι κάτι εύκολο, όπως πολλοί θεωρούν;

-Η παιδική λογοτεχνία το λέει και η λέξη, είναι τέχνη του λόγου για παιδιά. Βέβαια οι περισσότεροι νομίζουν ότι η παιδική λογοτεχνία είναι κάτι εύκολο, ότι κάποια κυρία που δεν έχει να κάνει τίποτα άλλο παίρνει ένα χαρτί και γράφει ένα παραμυθάκι. Δεν είναι έτσι τα πράγματα. Πολλές φορές μου λένε, κ. Μαντουβάλου πότε θα γράψετε; Και σε άλλους συγγραφείς, πότε θα γράψετε ένα βιβλίο για τους μεγάλους; Είναι σα να λένε σε ένα παιδίατρο πότε θα γίνει χειρουργός. Η παιδική λογοτεχνία είναι μία ειδικότητα της λογοτεχνίας και έχει τους δικούς της κανόνες και είναι πραγματικά τέχνη του λόγου, γιατί το να γράφεις για μικρά παιδιά θέλει ιδιαίτερες ικανότητες και ιδιαίτερες γνώσεις. Πρέπει να κατεβάζεις το πολύ αφηρημένο, με απλό τρόπο να το κάνεις συγκεκριμένο και αυτό είναι ένα ταλέντο και το οποίο βέβαια το καλλιεργείς.

Αυτό το κάνουν οι εκπαιδευτικοί;

-Δεν το κάνουν οι εκπαιδευτικοί. Μερικοί συγγραφείς είναι και εκπαιδευτικοί γιατί συνήθως οι συγγραφείς παιδικής λογοτεχνίας ξεκινάνε από ένα ερέθισμα που τους δίνει κάποιο παιδί. Μπορεί να είναι το δικό τους παιδί, μπορεί να είναι ένα άλλο παιδί. Πολλοί εκπαιδευτικοί γίνονται συγγραφείς αλλά αυτός δεν είναι ο κανόνας.

Οι γονείς όμως που δεν είναι εκπαιδευτικοί, πώς πρέπει να χειριστούν τον λόγο και ποια τέχνη να χρησιμοποιήσουν για να πείσουν τα παιδιά τους να κάνουν ορισμένα πράγματα που θεωρούν οι ίδιοι σωστά;

-Μπορούν να διαβάζουν παραμύθια. Θα επιλέξουν όλα αυτά τα παραμύθια που υπάρχουν. Το παιδικό βιβλίο έχει εγγενή παιδαγωγικό ρόλο χωρίς να σημαίνει ότι είναι διδακτικό. Εμένα τα διδακτικά βιβλία δεν μου αρέσουν, μου αρέσουν τα βιβλία που έχουν φαντασία και μέσα από αυτό υποδόρια δίνεις το μήνυμα που χρειάζεται. Οι γονείς δεν μπορούν να είναι όλοι παραμυθάδες και ούτε όλοι να είναι πάντα ικανοί να μεταδώσουν στο παιδί τους αυτό που θέλουν με τον τρόπο που θέλουν. Μπορούν λοιπόν να επιλέξουν από το πλήθος των παραμυθιών που υπάρχουν, υπάρχουν άπειρα παραμύθια και για όλα τα θέματα, γιατί ουσιαστικά η παιδική λογοτεχνία δεν κάνει τίποτα άλλο παρά να πηγαίνει το παιδί εκδρομή στη ζωή χέρι – χέρι με την φαντασία. Λοιπόν έχει άπειρα βιβλία για να πας το παιδί σου εκδρομή στην ζωή και να του μάθεις ό,τι πρέπει να μάθει σε αυτή την ζωή.

Ποιος είναι ο τύπος του νηπιαγωγού που περνάει στα παιδάκια; Πώς θα έπρεπε να είναι αυτός ο νηπιαγωγός;

-Εγώ νομίζω ότι θα έπρεπε να είναι ένας άνθρωπος έξυπνος, τρυφερός, με μεγάλη φαντασία για να μπορεί να διαμορφώνει την πραγματικότητα του παιδιού, ένας άνθρωπος που μπορεί την λεξούλα του παιδιού να την συλλάβει και να την επεκτείνει και να την κάνει θέμα. Να σας πω κάτι; Δεν φταίνε οι νηπιαγωγοί. Όταν εκπαιδεύεσαι το κράτος πρέπει να σε εκπαιδεύει σωστά και πρέπει να σε εκπαιδεύει όχι μόνο όταν σπουδάζεις, πρέπει να σε εκπαιδεύει και κατά την διάρκεια της δουλειάς σου. Εδώ πέρα μόνοι τους εκπαιδεύονται. Τώρα κάνετε εσείς αυτό το σεμινάριο. Αυτό θα έπρεπε να το έχει κάνει το κράτος.
Το κράτος είμαστε εμείς, αλλά θα έπρεπε να υπάρχει οργανωμένη εκπαίδευση. Κάθε λίγα χρόνια ο εκπαιδευτικός θα έπρεπε να εκπαιδεύεται σε καινούριες τεχνικές εκπαίδευσης, να ανανεώνεται ο ίδιος, να επιβεβαιώνεται επίσης για το αν πηγαίνει καλά ή όχι, αλλά εδώ φτάνουμε στο σημείο να ... στοιβάζουμε τα παιδιά τριάντα – τριάντα στο νηπιαγωγείο γιατί δεν υπάρχουν χώροι. Και αυτό επιλύεται βέβαια, είμαστε στην Ελλάδα σε ένα συνεχή αγώνα, αλλά εγώ πιστεύω στην ευρηματικότητα και στην φαντασία του Έλληνα και στην θέληση του».]

Η συνέντευξη αναδημοσιεύεται από τη διεύθυνση: http://www.xronos.gr/detail.php?ID=39497

Ο διάλογος ως πράξη απελευθέρωσης

liberation: not a gift, not a self-achievement, but a mutual process
(απελευθέρωση: όχι ένα δώρο, όχι αυτο-επίτευγμα, αλλά μια κοινή πορεία)

Οι άνθρωποι, με το λόγο τους, αλλάζουν την πραγματικότητα δίνοντας ονόματα στα πράγματα και τις έννοιες. Ο διάλογος είναι μια γλωσσική μέθοδος που προκαλείται από την ανάγκη επικοινωνίας μέσα από την οποία οι άνθρωποι αποκτούν νόημα ως άνθρωποι. Ο διάλογος συνδέει τη σκέψη και την πράξη των διαλεγόμενων και χρησιμοποιείται ως εργαλείο που επιχειρεί να αλλάξει και να εξανθρωπίσει τον κόσμο. Ο διάλογος αυτός δεν μπορεί να περιορίζεται σε απλή κατάθεση ή ανταλλαγή ιδεών ανάμεσα σε δύο άτομα με σκοπό οι ιδέες μόνο να καταναλωθούν. «Αλλά ούτε μπορεί να έχει την μορφή ενός επιχειρήματος εχθρικού, πολεμικής, ανάμεσα σε ανθρώπους που δεν ανέλαβαν να ονομάσουν [την] πραγματικότητα ή να ερευνήσουν την αλήθεια, αλλά μάλλον αποσκοπούν στο να επιβάλουν τη δική τους αλήθεια στους άλλους. Και επειδή ο διάλογος είναι μια συνάντηση ανθρώπων που ονομάζουν την πραγματικότητα, δεν μπορεί να είναι μια κατάσταση όπου μερικοί ονομάζουν την πραγματικότητα για λογαριασμό άλλων. Είναι μια πράξη δημιουργίας. Δεν μπορεί να χρησιμεύει ως δόλιο όργανο για την εξουσίαση ανθρώπου από άλλον».

Η μόνη μορφή κυριαρχίας που επιτρέπεται στο διάλογο είναι ο έλεγχος της «πραγματικότητας από τους διαλεγομένους, η κατάκτηση του κόσμου για την απελευθέρωση των ανθρώπων». Απαραίτητη προϋπόθεση για να υπάρξει ο διάλογος είναι «μια βαθιά αγάπη για τον κόσμο και για τους ανθρώπους». [...] «Η αγάπη είναι συγχρόνως το θεμέλιο του διαλόγου και ο διάλογος ο ίδιος».
—Πάουλο Φρέιρε, Η αγωγή του καταπιεζόμενου, μτφρ. Γιάννη Κρητικού (ανατύπωση Κέδρος, 2009, σ.103).

Τα μέρη του κειμένου μέσα στα εισαγωγικά αποτελούν αποσπάσματα από το άρθρο του Νεόφυτου Δημητρίου Ο Διάλογος είναι Αγάπη που αναδημοσιεύονται εδώ από τη διεύθυνση: http://www.phigita.net/~k2pts/blog/ όπου παρουσιάστηκε στις 9 Νοεμβρίου 2005.

Γιώργος Δημητρίου Χ.

Η δύσκολη αγάπη

Η αύρα της ψυχής

Το κυνηγητό και το κρυφτό δεν ήταν από τα αγαπημένα μου παιχνίδια. Πάντα μου άρεσε να περπατάω με τις ώρες σε δασικά μονοπάτια ή να παρατηρώ αρχαιολογικούς χώρους. Τα μονοπάτια δεν μπορούσα να τα βρω στην πόλη, αλλά χάρη στο Θεό της Ελλάδος, η Αθήνα είναι ένα μεγάλο αρχαιολογικό πάρκο.

Παλιότερα κατέβαινα συχνά στο Μοναστηράκι τις Κυριακές το πρωί. Περιδιάβαινα, ψώνιζα βιβλία ή μικροπράγματα, παλιά ή και καινούργια. Εκείνη την εβδομάδα, επειδή ήταν άνοιξη είπα να κατεβώ Σάββατο -καλή ώρα- και άρχισα τη βόλτα μου από τη γνωστή διαδρομή: Σταθμός τραίνου-Πλατεία Μοναστηρακίου- Ηφαίστου - Άγιος Φίλιππος - Αδριανού - Θησείο - Διονυσίου Αρεοπαγίτου και επιστροφή. Καθώς γύριζα και μόλις είχα μπει στην Αδριανού, αισθάνθηκα ένα δροσερό αεράκι και μάλιστα αρωματισμένο να περνάει δίπλα μου και το άρωμα ήταν τόσο ελκυστικό που το ακολούθησα χωρίς δεύτερη σκέψη. Το άρωμα ανήκε σε μια ψηλόλιγνη φιγούρα που κινιόταν γρήγορα σαν ελάφι και χρειάστηκε να βιάσω το βήμα μου για να την προλάβω. Ταυτόχρονα αισθάνθηκα δυό χαμογελαστά αντρικά πρόσωπα να με πλησιάζουν από δεξιά και αριστερά σαν να ήθελαν να με ρωτήσουν για "που τόβαλα;" ' ήταν η ακολουθία του "αερικού". Κατάλαβα ότι είχα πλησιάσει περισσότερο από όσο κάποιος που σέβεται τον προσωπικό χώρο του άλλου και σταμάτησα απότομα. Τα άτομα που με πλησίασαν σαν να κατάλαβαν τι αισθανόμουνα και χαμογέλασαν συγκαταβατικά, με κοίταξαν φιλικά και μόνο που δεν με χτύπησαν στην πλάτη να μου πουν συμπονετικά: "καταλάβαμε, κι εμείς το πάθαμε όταν γνωρίσαμε τη Μελίνα για πρώτη φορά!" Όπως καταλάβατε, το πρόσωπο που ακολούθησα για λίγα μέτρα μαγεμένος ήταν η Μελίνα Μερκούρη, που βέβαια αναγνώρισα όταν γύρισε να με κοιτάξει ήρεμη αλλά και απορημένη που διέκοψα για μια στιγμή την "έφοδό" της στο Μοναστηράκι ' γιατί φάνηκε κάπου να πηγαίνει βιαστική. Δεν μιλήσαμε ποτέ, δεν γνωριστήκαμε, αλλά αυτό με διευκολύνει να σας μεταφέρω τον αέρα της, μετά από τόσα χρόνια, τόσο αποστασιοποιημένα και αντικειμενικά όσο αξίζει σε μια ψυχή.

Αφιερωμένο στη μνήμη της Μελίνας Μερκούρη (6 Μαρτίου).

Γιώργος Δημητρίου Χ.

Ανθρωπιά και αρμονία

Το 1909 µε βρέσκει
πέντε χρονώ παιδάκι.
Ήµουνα από τότες κιµπάρης.
Σφιχτοδεµένος.
Είχα πρώιµη ανάπτυξη.
Παρατήραγα δεξιά αριστερά.
Σφουγγάρι. Τα µάτια µου
αρπάχνανε. Εβύζαιναν παντού.
Έστηνα τ' αυτί κι άκουγα,
εκεί που μιλούσαν οι γέροι,
οι σοφότεροι. Να μασώ την γλώσσα.
Μου αρένανε ν' ακώ κουβέντες.
Όταν ιστορούσανε.
Άκουγα. Κι ό,τι λέγανε τα κράτηγα.
Μου αρένανε τα μυστήρια του ντουνιά.
Επάγαινα στις γκάιντες,
εκεί που τραγουδάγανε.
Το κάθε ξηµέρωµα µ' έβρισκε στο πόδι.
Από ρουχαλάκια, δεν είχαµε,
μπαλωµένα φορήγαµε.
Παπούτσια ούτε για δείγµα.
Διπλοβελονιά ντουσέκι το παλιοπαντελονάκι.
Και µονοφόρι.
Κι αν ξέπεφτε κανένα παλιοπάπουτσο,
το 'ραβα µε κερωµένο γκιούλι για να µη σπάει.
Εχανόµουνε στα χωράφια ξιπολησιάς.
Και τα κανιά µου γιοµάτα σηµάδια.
Έβρεχε και πιλάλαγα στη βροχή.
Έπεφτε µπόρα, δεν µ' απάνταγε.
Τα 'βαζα µε τα στοιχειά της φύσης.
Βούταγα µια βάρκα
και κοντραριζόµουνα µε τα κύµατα.
Την άνοιξη φούσκωνε η ψυχή µου.
Εκαθόµουνα µε τις ώρες στις πλευρές
κι άκουγα τα λουλούδια που έσκαζαν.
Είχα µονίµως µια φούντωση,.
Έτσι ενθυµούµαι.
Πέντε χρονώ, µ' έστειλε ο πατέρας σχολείο.
Από το υστέρηµα του µ' αγόρασε ποδιά.
Ετότες φορήγαµε ποδιές. Αλατζαδένιες.
Υπήρχαν και τα ντρίλια.
Κι ήµαστε όλα τα παιδιά µια κοψιά.
Λόγω στολής.
Τα γράµµατα τ' αγάπησα,
τα 'παιρνα στον αέρα.
Επήγα στο σχολείο. Ξύλινα θρανία. Κι ένας πίνακας.
Κιµωλίες µε το δελτίο,
πιο ακριβές κι απ' το γαρούφαλο.
Βιβλία δεν είχαµε.
Το µάθηµα τ' αρπάζαµε από το στόµα του δάσκαλου.
Μόλις τελείωνα µε την διδασκαλία,
ξαµολιόµουνα στα χωράφια
και έλεγα µεγαλοφώνως τι άκουσα.
Το 'λεγα πολλές φορές.
Αφού φχαριστιόµουνα, το ξανάρχιζα
κι έβαζα και δικά µου µέσα.
Ό,τι µου 'ρχότανε.
Το µεγάλωνα.
Άµα µου άρεσε µια λέξη, µια φράση,
την έλεγα και την ξανάλεγα.
Κι όταν µε σήκωνε στο µάθηµα,
του ξηγιόµουνα αβέρτα.
Εκεί όµως που πάθαινα µεγάλη ζηµιά
ήταν µε τον Πάρι και την ωραία Ελένη.
Τον Αγαµέµνονα. Ξέρξη. Δαρείο.
Τους Άθλους του Ηρακλέους.
Όπου εστεκόµουνα, αυτούς τους πατριώτες
τους έβλεπα οµπρός µου.
Και τις ναυµαχίες.
Με πρώτη εκείνη που έλαβε χώρα στή Σαλαµίνα.
Ετούτοι οι πρόγονοι πολύ µε συγκίνησαν.
Ταίριαξαν µε την ψυχή µου.
Ο δάσκαλος καταλάβαινε τι αντάρα
γινόταν µέσα µου και µε είχε περί πολλού.
Ήµαστε ζόρικοι.
Αλλά σ' εµένα δεν σήκωσε ποτές χέρι.
Γιατί είχα έρωτα στα γράµµατα.
Τους άλλους τους µούρλαινε στις φάπες.
Τους διάταξε, ο καθένας να φέρνει τη βέργα του.
Και µε την βέργα του τον έδερνε.
Να και τούτη, να και κείνη.
Και του καρούλιαζε τα χέρια.
Όταν έµαθα την αλφαβήτα,
γιόµισαν τα µάτια µου δάκρυα.
Μου κονόµησε ο πατέρας ένα µολύβι.
Εβρήκα κι ένα χαρτί άσπρο
κι άρχισα να συνταιριάζω τις πρώτες λέξεις.
Τις έγραφα και µετά τις διάβαζα φωναχτά.
Τι δε θα 'δινα να θυµηθώ την πρώτη λέξη που 'γραψα.
Αλάφρωσε η ψυχή µου από την φούντωση.
Τα γράµµατα µου παίρναν την στενοχώρια.
Από µικρό παιδάκι στα βάσανα.
Έβλεπα τον πατέρα µου να δουλεύει,
να κουράζεται. Αλλά το ψωµί δεν έφτανε.
Πώς να θρέψει τρία παιδιά;
Κι η µάνα µου µαρτύρησε να µας αναστήσει.
Είχα κλίση στα γράµµατα.
Κι όταν φτάσαµε σ' εκείνους, Βυζάντιο και τα ρέστα,
ξανάπαθα ζηµιά.
Όλους εκείνους τους αυτοκρατόρους,
Κωνσταντινούπολη, Αγία Σοφιά.
Έπεφτα να πλαγιάσω, αλλά πού ύπνος.
Τα 'παιρνα απ' το δάσκαλο
και τα 'φερνα στον ύπνο. Συντροφία.
Ξαγρύπναγα και τα 'βλεπα.
Κοιµόµανε και 'ρχόσανε στα όνειρα.
Βυζάντιο. Η άλωσις της Κωνσταντινουπόλεως.
Εσηκωνόµουνε ως υπνοβάτης
και ξέβγαινα όξω τες νύχτες,
µπας και τους συναντήσω.
Κι όλο ρώταγα το δάσκαλο
εκείνα που σκεφτόµουνα, να πάρω απαντήσεις.
Αλλά δεν κράτησα πολύ τα γράµµατα.
Πριν τελειώσω την τέταρτη τάξη, το 1912,
επήραν τον πατέρα µου στρατιώτη
και άφησα το σχολείο
για να πάµε µε τη µάνα µου σε δουλειά.
Τρία µωρά στο σβέρκο. Εµένα.
Τον Λεονάρδο.
Και τον Φραγκίσκο.
Ήµανε ο µεγαλύτερος. Κι ήπρεπε να κονοµάµε.
Από δουλειά σε δουλειά,
εγίνηκα κι εφηµεριδοπώλης.
Εξέκλεφτα χρόνο στις γωνιές
και κλεφτά εδιάβαζα τα µεγάλα γράµµατα.
Τους τίτλους.
Κι εµάθαινα τα γραµµατάκια.
Και τα καλλιεργούσα όπως όπως».

Μιλάει ο Μάρκος Βαμβακάρης. Το κείμενο αναδημοσιεύεται από τη διεύθυνση: http://www.rempetika.com/diafora/ayto_bambakari.htm


Μικρό αφιέρωμα στην επέτειο του θανάτου (8 Φεβρουαρίου) του Μάρκου Βαμβακάρη.

Η ζωή είναι -και- εδώ

Η σύγχρονη μεγαλούπολη στην οποία έχουμε μεγαλώσει ή ζήσει κάποια διαστήματα της ζωής μας οι περισσότεροι από εμάς, είναι ένα σαθρό σύστημα που φαίνεται να δημιουργήθηκε από την ανάγκη των ηρώων της να αυτοκαθοριστούν και συντηρείται από τη συνήθειά τους να επιβιώνουν.

Αν ξαναγυρίζονταν σήμερα γνωστές κινηματογραφικές ταινίες, ίσως να είχαν τίτλους όπως: «Επάγγελμα: τρομοκράτης» ή «Οι δύο μέρες του τρομοκράτη».

Οι ήρωες της Νατάσας Ζαχαροπούλου κινούνται με τρόπο άμεσο, καίριο για τις επιδιώξεις τους και απόλυτα κατανοητό για τον αναγνώστη και με τον τρόπο αυτό τον παρασύρουν να παρακολουθήσει τις δραστηριότητές τους από την πρώτη έως την τελευταία σελίδα του βιβλίου.

Τα πρωταγωνιστικά πρόσωπα του μυθιστορήματος βρίσκουν διέξοδο σε επικίνδυνα ή, πάντως, μη συμβατικά χόμπυ, ώστε να δώσουν νόημα και κατεύθυνση σε μια ζωή -στη ζωή τους- που τους επιβλήθηκε από τρίτους (γονείς, εξουσία, πολιτεία).

Η «ακτινογραφία μιας σκιάς» που κινείται στο σκοτάδι γίνεται οικεία έως και φιλική σε κάποιες στιγμές για τον αναγνώστη, γιατί η Ν.Ζ. δεν φοβάται τον άνθρωπο όσο σκοτεινές κι αν είναι οι απόψεις ή οι επιδιώξεις του, τον αναλύει και τον παραδίδει μέσα από μια ιδιόμορφη κάθαρση στον αναγνώστη ως εξημερωμένο άγριο ζώο της ζούγκλας που δεν απειλεί πλέον τη ζωή του, με χιούμορ και συμπάθεια. Η αστυνομική πλοκή αποτελεί τη σταθερή δομή του μυθιστορήματος και ο ερωτισμός τη συνεκτική ουσία προσώπων και συναισθημάτων.

Η συγγραφέας μέσα από την ιστορία που πλάθει, βρίσκει την ευκαιρία να κάνει επιλεκτικές επισημάνσεις και κριτικά σχόλια για τις σχέσεις των δύο φύλων, τον ρόλο κάθε φύλου στις κοινωνικές διεργασίες, τη θέση των μεταναστών στην ελληνική κοινωνία και τη μοναξιά που περιβάλλει τα πρόσωπα του μύθου.

Η «συμμετοχή» μου στην πλοκή του μυθιστορήματος εξασφαλίστηκε αβίαστα από την πρώτη σειρά του έχοντας το πλεονέκτημα πως ήμουν εκ των προτέρων αόρατος και επομένως εξασφαλισμένος, ανεξάρτητα από το μέγεθος του κινδύνου που θα μπορούσα να διέτρεχα.

Έχω επομένως εξαιρετικά θετική γνώμη για το μύθο της ιστορίας και αν μου επιτρεπόταν να έχω άποψη για τον τίτλο θα έλεγα πως «Η ζωή είναι και εδώ» αλλά και αλλού, όμως εδώ, εξελίσσεται στην υλική της μορφή και επομένως οι διαδικασίες είναι και απτές και μετρήσιμες, ενώ ακόμη δεν έχουμε ανακαλύψει τρόπους να υπολογίζουμε με ακρίβεια το άυλο και ίσως να μην το καταφέρουμε ποτέ.

Γιώργος Δημητρίου Χ.

Η εικόνα βρίσκεται στη διεύθυνση: digital-camera.gr/index.php?option=photos...

Αφιερωμένο στους Άντρες

Αφιερωμένο στους ευζώνους που δεν εγκατέλειψαν το μνημείο του άγνωστου στρατιώτη που βρίσκεται μπροστά στη Βουλή των Ελλήνων. Αυτή η ήττα των σκοτεινών σκιών που κρύβονται για να τραυματίσουν τη Δημοκρατία είναι εξαιρετικά συμβολική και τη θεωρώ σημαντικότερη από τη σύλληψη των μελών της 17Ν. Αυτοί οι τρεις άντρες -οι δύο σκοποί και ο λοχίας- είχαν τη μοναδική ευκαιρία να παρακολουθήσουν την έκρηξη μιας βόμβας από πολύ κοντά και έμειναν εκεί!

Σημείωση:

Η περίεργη αυτή οργάνωση: "Συνωμοσία πυρήνων της φωτιάς" έχει επιλέξει έως τώρα να χτυπήσει βουλευτές και υπουργούς της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ. Θα μπορούσε κάποιος να υποθέσει πως ανήκει στην εξωκοινοβουλευτική αριστερά. Όμως ο τίτλος, δεν σας θυμίζει τη διακήρυξη ενός πυρομανούς που είναι περήφανος για τη διαστροφή του και αναζητά πολιτικά ερείσματα για να τη στηρίξει; Η έννοια, πάλι της συνωμοσίας εμπεριέχει ιδεολογική ταύτιση των μελών της ομάδας αυτής που συναντάται μόνο σε ολοκληρωτικές νοοτροπίες περασμένων εποχών, αλλά και διασυνδέσεις της οργάνωσης με παράκεντρα εξουσίας. Παράλληλα, οι πρόχειρες όσο και κουτοπόνηρες πρακτικές της ομάδας αυτής (χρήση χυτρών μαγειρικής, προσβολή εθνικών συμβόλων), όπως επίσης και η δήλωσή τους πως θα ειδοποιούν με λεπτομέρειες σχετικά με το τόπο και το χρόνο που θα εκραγεί μια βόμβα για να μην υπάρχουν θύματα, επειδή "αγαπούν τους Έλληνες πολίτες" αλλά όχι την κοινοβουλευτική δημοκρατία, παραπέμπουν μάλλον προς την ακροδεξιά.
Όπως ανέφεραν και τα τηλεοπτικά δελτία επιλέχθηκε η ώρα της έκρηξης να συμπέσει με το χρόνο μετάδοσης των κεντρικών ραδιοτηλεοπτικών δελτίων. Γιατί; Κάποιος "παρα-δημοσιογράφος" το σχεδίασε; Σημειώστε επίσης ότι ο Γ. Καρατζαφέρης, δεν εκμεταλλεύθηκε αμέσως -όπως θα περίμενε κανείς- το θέμα που προσφέρεται για υπερεθνική προπαγάνδα. Γιατί έχασε την ευκαιρία; Μήπως για να μην εκτεθεί;
Οπωσδήποτε η Ελλάδα έχει μέλλον και αυτό μπορεί να εξυπηρετηθεί από τα κόμματα που εκπροσωπούνται στο κοινοβούλιο -με την εξαίρεση του "Συναγερμού"- που ούτε λαϊκός είναι ούτε βέβαια ορθόδοξος (με τη θρησκευτική έννοια). Σε κάθε περίπτωση, όπως και να το κάνουμε, το ΛΑ.Ο.Σ. δεν τονίζεται στη λήγουσα γιατί δεν αποτελεί λέξη αλλά συνοθήλευμα λέξεων -σκόπιμα επιλεγμένων- που να παραπέμπουν εκεί που στοχεύει το κόμμα, δηλαδή στον αγράμματο λαό.

Γιώργος Δημητρίου Χ.